نگاهی به مجموعه نفیس بقعه شیخ صفی در نگین گردشگری ایران

این بنا از لحاظ معماری و کاشی‌کاری از شاهکارهای سده هشتم هجری قمری و سال‌های پس از آن است.

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی که در میدان عالی قاپوی شهر اردبیل واقع شده است به نوعی آرامگاه خانوادگی شهریاران صفوی از جمله، شاه اسماعیل، صفی الدین، شیخ جنید، سلطان حیدر و … می باشد.

مجموعه کنونی که به نام بقعه شیخ صفی نامیده می‌شود شامل بیرون بقعه (عالی قاپو)، سردر، حیاط بزرگ، رواق یا قندیل خانه که در طول تاریخ محل نگه‌داری اشیا گران‌بها بوده است، مقبره شیخ صفی‌الدین، حرم خانه ، مقبره شاه اسماعیل، چینی خانه (که دارای گچ‌بری‌های زیبا و چندین درِ چوبی و نقره‌ای نفیس است)، گنبد الله الله، مسجد جنت‌سرا، خانقاه، چراغ خانه، چله خانه، شهیدگاه که مقبره بسیاری از کشته شدگان جنگ چالدران و متعلقات دیگری است.

گنبد مقبره شاه اسماعیل کوتاه‌تر از گنبد مقبره شیخ صفی است و قسمت خارجی آن با کاشی‌های خوشرنگ و کتیبه‌ای به خط کوفی تزئین شده است. در زیر گنبد صندوق نفیس گرانبهایی بر روی قبر قرار دارد. صندوق‌های مزارهای دیگر موجود در این بنا از لحاظ ظرافت و کنده‌کاری بسیار جالب‌اند.

بقعه شیخ صفی حاوی ده‌ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته‌های هنری از جمله عالی‌ترین نوع کاشی‌کاری معرق و مقرنس و گچبری کتیبه‌های زیبا و نفیس به خط خطاطان بزرگ دوره صفوی و منبت‌های ارزنده، نقره‌کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و سنگ‌بری است و از سبک معماری مناسبی برخوردار است که تجمیع این همه فضایل هنری در یک مجموعه، از موارد نادر در مجموعه‌های تاریخی کشور به شمار می‌رود.

این مجموعه ارزشمند در تاریخ ۵ تیر ماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی به عنوان یازدهمین اثر ارزشمند تاریخی ایران از سوی یونسکو به ثبت جهانی رسید.

یکی از آثار این مجموعه فرش بسیار معروفی به نام قالی اردبیل است که یکی از مشهورترین قالی‌های جهان است و در گذشته در آرامگاه وی بوده اما هم اکنون در موزه ویکتوریا وآلبرت کشور انگلستان نگهداری می‌شود.

این فرش به همت فرشبافان ایرانی باهمان طرح و اندازه و گره بار دیگر بافته شده و در رواق بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در معرض دید علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ ایران زمین قرار داده شده است.