چهارشنبه سوری، شادمانه یک آغاز در گیلان

نو شدن سال و دوره، در همه هنگام اهمیت عمیقی در زندگی انسان داشته و سبب به وجود آمدن یک رشته از آئین ها و سنت های غنی شده است؛ ایران زمین پهنه گسترده ای است با اقلیم ها ، فرهنگ ها و خرده فرهنگ های گوناگون و در این میان گیلان سرزمین شالی و باران، جنگل و رنگ، ماهی و دریا بی هیچ گزافه و گمان و به دلیل غنایی کهن مملو از آئین ها و فرهنگ هایی است که خود به تنهایی می تواند خاستگاه فرهنگ شیفتگانی باشد که برای دانستنش دل به راه سفر می سپارند.
آئین ها در عمق زندگی مردمان این سرزمین رسوخ یافته و رد گذرش در عمق زندگی نسل ها ماناست؛ بطوریکه در سراسر گیلان چهارشنبه سوری دروازه ای به سال نوست و به باور مردم کسی که از این دروازه نگذرد، سالی شادی بخش و با برکت نخواهد داشت.
گیاه ، مادربزرگ گیلانی است که سالیانی دور را تجربه کرده و تجربه های خود را به فرم داستان هایی شنیدنی برای نوه هایش بازگو می کند.
و می گوید: خرید و از خانه بیرون رفتن در چهارشنبه سوری نحسی را به در می کند و آینه، شانه چوبی ، اسپند ، قاشق چوبی ، گمج (ظرف سفالین خاص گیلان) شیرینی و آجیل خرید اصلی چهارشنبه سوری است.
مادربزرگ یادآور می شود: دل ها خوش بود و در این شب برای صفایش دور هم بودند و همه با خوشی این جشن را مهیا می کردند، مردان آذوقه فراهم می کردند و زنان رنگ به رنگ شیرینی و آجیل ...
وی ادامه می دهد: زنان دوشنبه شب برنج، عدس و سویا را می خیساندند و سه شنبه صبح بساط برشته کردن بر آتش شروع و تا بعداز ظهر آماده می شد و با مغز گردو مخلوط و در شیشه هایی مخصوص بسته بندی می کردند و این قوتی از سال نویشان بود و همچنین آجیل عیدشان.
مادربزرگ با لهجه شیرین گیلکی اما به تأسف و حسرت می افزاید: چهارشنبه سوری امروز خطرناک است، انسان جرأت بیرون رفتن ندارد.
وی می گوید: در سالیان دور نیک اندیشان گیلانی هفت کپه کوچک آتش از باقیمانده شالی مهیا می کردند و همه افراد خانواده از روی آنها می پریدند؛ فرزندان کوچک در آغوش پدر و کهنسالان دست در دست جوانان از روی آتش می پریدند و زردی خود به آتش می سپردند و سرخی آتش از آن خود می کردند.
یکی از پژوهشگران عرصه آئین های بومی محلی گیلان نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: چون بن مایه چهارشنبه سوری، آتش است و آتش به رنگ سرخ، به این جشن صفت سوری داده اند و منظور از برافروختن آتش در جشن سوری، گرم کردن جهان و زدودن سرما و بدی از آن است.
محمد بشرا افزود: چهارشنبه سوری در گیلان دروازه ای به سال نو تلقی می شود و در این آئین آداب و رسومی برای رفع پلیدی ها، ناهنجاری ها ، دوری از رنج و بیماری و دستیابی به دولت ، پاکی ، آرامش، تندرستی و خوشبختی نهفته و مردم به آن باور دارند.
وی اضافه کرد: آب ، آتش، سبزه و گیاه حضوری جدی و همیشگی در این آئین است و ' گول گوله چهارشنبه ' و ' آتش ولی' برخی دیگر از نام های چهارشنبه سوری در گیلان است.
گویا روزگار کهن آئین ها دلخوش تر و زیباتر اجرا می شد اما امروز چگونه است ؟ از چهارراه که می گذری، ترقه و فشفشه می فروشند و کودکمان در زیرزمین یا در گوشه ای پنهان به فکر ساختن آتش افزایی است که صدایی مهیب تر ایجاد کند و در این بین چه کودکان و نوجوانانی از سرزمینمان که دروازه سال نو را بر اثر غفلت به ناخوش احوالی می گذرانند.
چهارشنبه سوری ، سوری شادی افزاست و بر مبنای این نیک اندیشی، امیدواریم دروازه ورود به سال نو به نیکی و دل افروزی در کنار پدربزرگان و مادربزرگان شاد بگذرد ...