عوارض خود درمانی با آنتی بیوتیک‌ها

به گزارش خبرگزای پانا، نوشین محمد حسینی گفت: آنتی بیوتیک ها دسته ای از داروها هستند که برای از بین بردن عوامل ایجاد کننده بیماری های عفونی٬ به صورت گسترده در سراسر دنیا مصرف می شوند. کشف این مواد، کمک بزرگی به علم پزشکی کرده و طی سالیان اخیر جان انسان های زیادی را نجات داده است.

وی افزود: هنگامی که در سال‌های ابتدایی قرن بیستم آنتی بیوتیك‌ها كشف شدند و عوامل عفونت را از بین بردند همه خوشحال بودند و پس از آن درست در اواسط قرن بیستم، مصرف كلینیكی آنتی بیوتیك‌ها شروع شد. چند سال بعد ظهور میكروب‌های مقاوم دانشمندان را برآن داشت تا آنتی بیوتیك‌های جدیدی را بوجود آورند این روند منجر به شروع مسابقه‌ای برای تولید آنتی بیوتیك‌های جدید و ظهور میكروب‌های مقاوم آنتی بیوتیك‌ها شد که تا به امروز ادامه یافته است وآنچه به شدت دانشمندان را نگران کرده است، بی اثر شدن آنتی بیوتیک ها در درمان برخی از بیماری های عفونی است.

محمد حسینی اظهار داشت: نباید فراموش کنیم که، باكتری‌ها موجودات هوشمند زنده‌ای هستند كه وقتی در مقابل ناسازگاری‌ محیطی قرار می‌گیرند، عكس‌العمل نشان می‌دهند. به بیان دیگر تغییرات ژنتیكی كه در باكتری‌ها رخ می‌دهد، منجر به مقاوم شدن آنها و ظهور اشكال مقاوم به آنتی بیوتیك‌ها می‌شود.

کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو خاطر نشان کرد: خود درمانی یكی از عوامل مهم در ایجاد و ظهور باكتری‌های مقاوم است. چرا كه نه‌تنها درمان درست انجام نمی‌‌گیرد، بلكه امكان ظهور باكتری مقاوم هم در میانه مسیر درمان به وجود می‌آید. حتی علائم بیماری ممكن است دو یا سه روز پس از درمان از بین برود، ولی این عامل دلیلی بر خاتمه روند درمان با آنتی‌بیوتیك نیست. اگر آنتی‌بیوتیك بدرستی مصرف نشود، تنها باكتری‌های حساس را از بین می‌برد و تعدادی را در محل درگیر باقی می‌گذارد كه منجر به رشد دوباره باكتری مقاوم و بروز عفونت ثانویه در همان محل می‌شود.

وی گفت: یكی از مشكلات اصلی ایجاد شده این است که آنتی‌بیوتیك‌ها در مصرف بی رویه میكروب‌های مفید در دستگاه‌های گوارش را هم از بین می‌برند. از سویی اگر آنتی‌بیوتیك به میزان كافی هم مصرف نشود، غلظت آن در سرم خون كاهش می‌یابد و تنها میكروب‌های مفید یا كمتر مقاوم از بین می‌رود و در واقع اجازه رشد برای باكتری‌های مقاوم صادر می‌شود.

محمدحسینی با بیان اینکه نقش پزشك و داروساز در چنین شرایطی بسیار مهم است اظهار داشت: آنها باید توصیه درستی برای مصرف دارو به بیمار داشته باشند؛از آنجا که میکروب ها با ایجاد ژن مقاوم در برابر آنتی بیوتیک ها، این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر منتقل می کنند و حتی به صورت شایع این ژن از یک گونه میکروبی به گونه دیگری انتقال می یابد.با وجود تجویز آنتی بیوتیک در مقادیر بالا، نتیجه ای حاصل نمی شود و عفونت پایدار می ماند. در اصل میکروب یاد می گیرد که چگونه خود را در برابر آنتی بیوتیک ها محافظت کند و چطور آن را خنثی و بی اثر کند.

کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی داروی سازمان غذا و دارو افزود: به همن دلیل است که تشخیص درست و به موقع برای استفاده از آنتی بیوتیک ها یکی از هنرهای پزشکان است تا بیمار با مصرف کمترین تعداد آنتی بیوتیک، بهبود کامل بیابد. متاسفانه برخی معتقدند که مثلاً باید برای گلودرد یا دندان درد٬ حتماً از این دسته ی دارویی استفاده کنند و گاه تا حدی جلو می روند که حتی به داروی خوراکی بسنده نمی کنند و فقط و فقط داروی تزریقی را علاج دردشان می دانند. حال اگر پزشک در برابر این خواسته آنها مقاومت کند، آن قدر پزشک خود را عوض می کنند تا سرانجام به مقصودشان برسند.

محمدحسینی در ادامه افزود: در حالی که بیشتر گلودردها و سرماخوردگی ها در فصول مختلف سال، نیاز به درمان با آنتی بیوتیک ندارند در اصل این دسته دارویی نیز مثل همه داروهای دیگر عوارضی دارند. در حقیقت تنها در زمان احتیاج و نیاز است که تجویز آنها به صلاح است، (حتی اگر مختصر عوارضی هم ایجاد کند)، ولی وقتی بدن برای مقابله با بیماری نیازی به آنتی بیوتیک ندارد، قبول خطر عوارض آنها، منطقی نیست.

وی گفت: اگرچه انواع خاصی از گلودرد هستند که می تواند نهایتاً در صورت درمان نشدن به بیماری تب روماتیسمی منجر شود.اما این تنها پزشک است که می‌تواند میان این نوع گلودرد با سایر انواع، تفاوت گذاشته و اقدامات لازم را انجام دهد و نباید در صورت مراجعه به پزشک نگران چنین امری بود، در غیر این صورت مصرف گسترده و بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور موجب ایجاد گونه‌های مقاوم و خطرناک از میکروب‌ها می‌شود که چه بسا درمانی برای آنها موجود نباشد.

محمد حسینی در پایان گفت: پس بهتر است تصمیم گیری برای مصرف کردن یا نکردن آنتی‌بیوتیک‌ها را بر عهده پزشک معالج خود بگذارید تا از ایجاد خطر ذکر شده در آینده جلوگیری شود.به خاطر داشته باشید که در غیر این صورت ممکن است خود شما در آینده قربانی گونه های میکروبی مقاوم به درمان شوید.