حضور گروه رستاک در فستیوال موسیقی تنوّع فرهنگی در لهستان

وی گفت: نظر به این که در این جشنواره، گروه‌های مختلف و مطرحی از سرتاسر جهان همچون کشورهای آفریقای جنوبی، برزیل، کرۀ جنوبی ماداگاسکار، ایتالیا، ایران و لهستان حضور داشتند چون همه چیز فوق‌العاده عالی، با کیفیّت و بدون هیچ دغدغه‌ای برگزار شد .

سعادتی، با اشاره به این‌که ایران و لهستان پیشینۀ روابط بسیار طولانی و موفقی دارند و همچنین با یادآور شدن این نکته که روابط سیاسی کشورهای ایران و لهستان بیش از پنج قرن سابقه دارد، گفت: در لهستان، حتی میدان‌ها و خیابان‌هایی با نام‌های تهران و یزد وجود دارد .

این نوازندۀ شرکت‌کننده در فستیوال جهانی تنوّع فرهنگی در لهستان گفت: در سال 1320 حدوداً صد و پنجاه هزار لهستانی از طرق مسافرت با کشتی وارد ایران شدند و در اصفهان و تهران و مشهد و بندرانزلی ماندگار شدند و ارتباطات بسیار خوبی ما بین این افراد و ایرانیان برقرار شد .

سعادتی، همچنین پیرامون روند برگزاری جشنواره و کیفیّت آن خاطرنشان کرد: این جشنواره، یکی از معتبرترین فستیوال اروپاییست که در آن کارشناسانی خبره مأمور تحقیق و بررسی پیرامون یافتن گروه‌های رده بالای موسیقی اقوام در جهان هستند و از طریق ارتباط بسیار خوب سفارت لهستان در تهران توانستند با گروه ارتباط برقرار کنند و از گروه برای شرکت در این جشنواره دعوت به‌عمل بیاورند .

آشنایی رستاک با موسیقی اقوام ایرانی، یک آشنایی ریشه‌ای است

مدیر اطلاع‌رسانی گروه رستاک، با اشاره به این‌که گروه رستاک در سال‌های اخیر یکی از پرکارترین گروه‌ها در حوزۀ موسیقی قومی، با استفاده از مشاوره‌های گوناگون و کمک گرفتن از اساتید موسیقی قومی در فضای داخل ایران، بوده است، اظهار داشت: چون بسیاری از اعضای رستاک با موسیقی‌های محلی آشنایی دارند و هرکدام از یک قوم و طایفه هستند، آشنایی رستاک با موسیقی اقوام ایرانی یک آشنایی ریشه‌ای است و همین امر سبب می‌شود که این گروه، از نظر تعداد و تیراژ، نخستین و برجسته‌ترین گروه در زمینۀ موسیقی قومی در جمهوری اسلامی ایران است .

سپهر سعادتی در همین راستا خاطرنشان کرد: با توجّه به جدول زمان‌‌بندی حضور رستاک، در دو روز حضور گروه در این فستیوال پنج روزه، در لهستان، تنها موفق به مشاهدۀ دو اجرا از گروه‌های موسیقی قومی شدیم و متأسفانه نتوانستیم اجراهای زمان‌بندی شدۀ قبل از رستاک را مشاهده کنیم .

سعادتی اظهار داشت: یکی از نکات مهم و بارز برگزاری فستیوال تنوع فرهنگی در ورشوی لهستان، حضور مخاطب خاص موسیقی بود .

مخاطبان جشنوارۀ تنوّع فرهنگی جمعیّتی موسیقی‌شناس بودند

وی در همین راستا خاطرنشان کرد: قشری که برای دیدن موسیقی، به محل برگزاری اجراها می‌آمدند، جمعیّتی موسیقی شناس و فرهیخته بودند و این امر، یکی از نکاتی بود توجه همۀ مخاطبان و شرکت‌کنندگان را به خودش جلب کرده بود .

به گزارش پانا، دقت و توجّه آنان به موسیقی، از موارد بارز دیگری بود که سعادتی در این گفت‌وگو به آن اشاره داشت و با تأکید بر این امر که افراد حاضر در این جشنواره، افراد کنسرت رو بودند، اظهار داشت: شاید غیر از افرادی که دید جدی تر و تحقیقی تری نسبت به موسیقی دارند، و نگاه آنان به حوزۀ تخصّصی موسیقی قومی، نگاهی ناآشناست، این مخاطب خاص، آمده بود که موسیقی گوش کند .

سپهری ادامه داد: افرادی که حاضر بودند، کنسرت رو هایی بودند که موسیقی اقوام و ملل را به صورتی کامل جدّی و تخصّصی دنبال می‌کردند و با توجّه به اینکه محور این فستیوال، ملاقات فرهنگ‌ها و تنوّع فرهنگی اقصی نقاط جهان بود، گروه‌های شرکت‌کننده، در این زمینه، بسیار خوب و موفق هدف جشنواره را دنبال می‌کردند .

سعادتی، با اشاره به حضور گروه‌های مختلف و متنوّع در این جشنوارۀ جهانی و همچنین سطح بسیار بالای اجراهای عموم در آن، گفت: گروه‌های مختلف شرکت‌کنندۀ در این فستیوال، ترکیبی از موسیقی‌های لهستان، اوکراین، لیتوانی و همچنین موسیقی‌های پاپ و جاز اروپای شرقی را در مقابل دیدگان عموم به اجرا درمی‌آوردند و همچنین گروهی از قارّۀ آفریقا، بیشتر ورژن پاپی از موسیقی کشورشان را ارائه می‌دادند .

این عضو گروه رستاک، پیرامون اجراهای گروه‌های دیگر در این فستیوال، با اشاره به حضور گروهی از کشور برزیل و اجرای ترکیبی آنان از ریتم‌های اکتیو موسیقی آمریکای جنوبی، خاطرنشان کرد: گروهی از برزیل در این فستیوال شرکت داشت که به‌ صورت بادی پرکاشن و با استفاده از بدن و بدون دخالت هیچ‌گونه آلت موسیقی، به اجرای موسیقی گروهی می‌پرداختند که برای گروه موسیقی رستاک، بسیار جذاب و دلنشین بود .

وی همچنین پیرامون اجراهای این گروه خاص موسیقی شرکت‌کننده از کشور برزیل در این فستیوال، عنوان کرد: موسیقی ارائه شده توسط این گروه، ترکیبی از بادی پرکاشن، کف‌زدن و آوا بود .

این نوازندۀ گروه رستاک، در همین راستا و باز هم پیرامون حضور گروه‌های مختلف در این فستیوال، عنوان کرد: گروهی از کره جنوبی به نوعی موسیقی معنوی و یا موسیقی درونی کشورشان را ارائه می‌کردند که فضایی کاملاً سنتی داشت و نوع لباس و ساز و دو نفره بودن گروه که ویژگی بارز این گروه بود، توجّه مخاطب خاص را به خود جلب می‌کرد .

سعادتی ادامه داد: موسیقی رستاک، چه از نظر سازبندی و چه از نظر جنس موسیقی خیلی با گروه‌های دیگر تفاوت داشت و می‌توانستیم به‌ طور محسوس متوجه شویم از نظر مخاطبان لهستانی که نوع موسیقی رستاک یک نوع خاص از ماهیّت موسیقی قومی است .

رستاک با 14 نفر نوازنده، به ‌عنوان بزرگترین گروه در این جشنواره حضور داشت

وی با اشاره به اینکه از نظر تعداد نفرات نوازنده در این فستیوال، رستاک مقام نخست را به خود اختصاص داده بود، گفت: بزرگترین گروه شرکت‌کننده بعد از رستاک در این فستیوال، گروه برزیلی بود که هشت نفر بودند و رستاک با چهارده نفر نوازنده، به عنوان بزرگترین گروه در این جشنواره حضور داشت و یکی از نکات بارز و قابل توجّه این بود که تماشاچی، در زمان اجرا، با یک استیج پر و سازهایی که عددشان در بعضی از اجراها به 30 ساز می‌رسید، مواجه بود .

مسئول اطلاع‌رسانی گروه موسیقی رستاک با اشاره به وجود سازهای متعدّد در این گروه، بیان داشت: وجود سازهای مختلف و متعدّد در این گروه، چه سازهای کوبه‌ای که شبیه به کوبه‌های عادی نیست و چه سازهای عادی مانند کاخن و سنج که سازهایی افکتیو هستند، غیر از سازهایی مشترک که از آنان برای اجرای‌های مختلف استفاده می‌کنیم سازهای ایرانی نسبت به سازهای غربی ساختار قدیمی خود را حفظ کرده است و این موضوع برای دیگر اقوام قابل توجه است .

سعادتی، استفادۀ به روز از ملودی و ترانه‌های ایرانی را که پیشینه‌هایی قدیمی دارند، شاکلۀ اصلی ماجرای شکل‌گیری رستاک در سال 76 دانست و خاطرنشان کرد: بزرگترین نقطۀ قوّت این گروه این است که توانسته از ملودی و ترانه‌هایی که پیشینه‌ای بسیار قدیمی دارند، خروجی‌های متفاوت و جدیدی بگیرد و با تکیه بر محتوای موسیقیایی که مردم خاطرات بسیار خوبی با آن دارند، در میان مخاطبان، جایگاه خویش را باز کند .

این نوازندۀ گروه رستاک، در بخش دیگری از این گفت‌وگو، پیرامون نگاه اوّلیّۀ اعضای رستاک به تشکیل گروه، اظهار داشت: در سال 1376 و روزهای ابتدایی شکل‌گیری گروه رستاک، در روزهایی که سیامک سپهری، پورنقی و مرادی گروه را بنیان نهادند؛ یک نگاه بسیار جدّی و تحسین‌آمیز نسبت به موسیقی محلی ایران در شاکلۀ این گروه نهادینه شد و به مرور زمان و با آشنایی‌هایی که روز به روز با محتوای موسیقی محلّی ایجاد شد و پیوستن دوستان دیگر به جمع گروه، این پیوند بیشتر و عمیق‌تر می‌شد و در همین راستا، به ظرفیت و غنای بسیار بالای موسیقی و اثرگذاری ملودی پی برده می‌شد و با نگاهی متفاوت نسبت به یک اثر خاص و استمرار زمان یک، چرا ذهن اعضای گروه رستاک را به خود مشغول ساخت؟ و این چرا، این بود که چرا در حال حاضر، این نوع موسیقی قومیّتی و محلّی، با ساختار دیگری به مخاطبان ارائه نشود؟

سعادتی افزود: بنا به گفتۀ سیامک سپهری، نظر مثبت به جایگاه موسیقی فلکلوریک ایرانی و توجّه خاص به پتانسیل بالایی که این نوع موسیقی، برای ارائۀ به مخاطب دارد، رستاک را بر آن داشت تا با نگاهی متفاوت به این قطعات، و با نظر خاص به این که در ایّام گذشته، این نوع موسیقی، در بهترین، اصیل ترین و زیباترین شکل آن به اجرا درآمده است و شاید هیچ‌گاه چیزی جذاب‌تر از شنیدن آن قطعات در شکل اصلی خود نباشد؛ گامی در جهت جذب مخاطب بیشتر برای این نوع موسیقی خاص برداشته و اذهان عموم افراد ناآشنا با موسیقی قومیتی را به این فرهنگ اصیل ایرانی گرایش دهد تا تأثیر مهمّی در راستای جذب مخاطب بیشتر برای موسیقی قومیّتی ایران در میان عموم مردم گذاشته باشد؛ چرا که از نظر رستاک، این موسیقی از غنای بسیار بالایی برای ارائۀ به مخاطب برخوردار است .

استفاده از سازبندی خاص از دلایل بارز درخشش رستاک در این فستیوال بود

وی، با اشاره به جلوه‌های متعدّد ظهور و بروز موسیقی در جشنوارۀ تنوّع فرهنگی در کشور لهستان، گفت: استفاده از سازبندی خاص، استفاده از سازهای اصلی هر قوم، برای اجرای قطعات محلّی آنان و همچنین استفادۀ ترکیبی از سازهای بومی هر منطقه و تلفیق آن با سازهای مناطق دیگر، به اضافه سازهای آشنای موسیقی ایرانی، برای مثال قیچک و دونلی در موسیقی بلوچی، و دو تار در موسیقی خراسان جنوبی و تار، سه تار و کمانچه در میان سازهای کلاسیک ایرانی و به کار گیری سازهای متعدّد و متنوّع را از دلایل بارز دیگری در درخشش این گروه، در میان گروه‌های متعدّد موسیقی ایرانی، دانسته و خاطر نشان کرد: یک فرد عادی هیچ گاه با نگاه تخصّصی به سراغ این نوع از موسیقی نخواهد رفت و رستاک با اجرای این قطعات، با نگاهی تحقیقاتی و علمی، به ارضای ذائقۀ موسیقایی مخاطبان خود می‌پردازد؛ چرا که تنظیم و اجرای متفاوت، به کارگیری سازها و نوع بیان جدید رستاک از یک قطعۀ قدیمی، برای اعضای این گروه و به ویژه مخاطبان، رنگ و لعاب بیشتری دارد و نگاه امروزی به آن می تواند، برداشتن گام مهمّی در راستای جذب تعداد مخاطب بیشتر برای این نوع موسیقی باشد .

سپهر سعادتی، ایجاد تغییرات خاص در تنظیم هر قطعۀ موسیقیایی قومی و محلّی و نگرش خاص به عمومیّت موسیقی قومیتی ایرانی در رستاک را، از دیگر ویژگی های بارز این گروه دانسته و در همین راستا، یادآور شد: تعهدی که رستاک به کلام ملودی و ریتم دارد و تغییرات در تنظیم قطعات در تمپوی یک ریتم که می توانست یک قطعۀ موسیقی را جذاب تر کند، از دید رستاک نباید مهجور می مانند و بزرگترین چرای پیش روی این گروه این بود که چرا باید عده کمی از افراد جغرافیای همان منطقه درگیر این نوع موسیقی باشند!؟

مسئول اطلاع‌رسانی گروه موسیقی رستاک، ضمن ابراز خرسندی از شکل گیری این اتّفاق در میان اعضای گروه، خاطر نشان کرد: نگاه جذّاب تحقیقاتی به عرصۀ موسیقی، چگونگی روند جذّاب تر ارائه شدن قطعات محلّی و بازسازی و هویّت بخشی مجدّد به این قطعات، بخشی از هدف اصلی گروه نگاه اصلی به رسالت گروه در حوزۀ موسیقی فلکلوریک ایرانی در رستاک محقّق گردید و نتیجۀ آن، ارائه یک نسخه جذّاب تر و امروزی تر از موسیقی مناطق ایران و تبدیل قطعات موسیقی محلّی به یک شناسنامۀ موسیقیایی ایرانی بود .

سعادتی، پیرامون نحوۀ ابراز رضایت مردم کشور لهستان از موسیقی های اجرا شده در جشنوارۀ تنوّع فرهنگی، در این کشور خاطر نشان کرد: در ایران عادت داریم که اجراها با یک شور و هیجانی که در بین مخاطب و گروه در جریان است انجام می‌شود و این موجب می‌شود که ما از مخاطب انرژی بگیریم .

وی ادامه داد: به ما گفته بودند که اگر در اجراهای گروه سکوت بر سالن اجرا حکمفرما شد، نشان از این است که اجرای قطعات در میان مخاطب جای خود را باز کرده است و در همین راستا و با نظر به این که عکس‌العمل مخاطب در خارج از کشور با اجراهای داخلی متفاوت است، بعد از پایان هر قطعه، مخاطب ما، گروه را با شور و هیجان تشویق می‌کردند .

تمرکز بسیار بالای مخاطب و دقّت خاص وی به اجرای زندۀ موسیقی در سالن نیز، از دیگر ویژگی های مخاطب خاص موسیقی در لهستان بود که مورد عنایت خاصّ گروه رستاک واقع شده بود و سعادتی در همین راستا و با اشاره به این که توّقع جامعۀ جهانی از موسیقی ایرانی، تأکید خاص بر درون گرا بودن موسیقی سنتی ایرانی و داشتن ریتم آرام در آن است؛ به خبرنگار ما گفت: چیزی که در نهایت جالب بود این بود که مخاطب موسیقی در لهستان در نهایت دقّت به آثار گوش می داد، اجرای قطعات ضربی و به کارگیری سازهای متعدّد در اجرای قطعات و همچنین حضور چهارده نفر نوازنده در مقابل دیدگان آنان، یک جلوۀ کاملاً خاص و متفاوت از موسیقی قومیّتی ایران را در نظر آنان شکل داد .

استقبال گرم مردم باعث شد که دو قطعه اضافه اجرا کنیم

سعادتی، با اشاره به نوع خاص تشویق مخاطبان در فستیوال موسیقی تنوّع فرهنگی در کشور لهستان، گفت: بعد از اتمام اجرای قطعۀ پایانی همۀ مردم روی پا ایستادند و در عین این که شدیداً با دست‌های گرم خود، گروه را تشویق کردند شروع به کوبیدن پا بر روی زمین کردند و این رفتار آنان نشان از درخواست آنان برای اجرای قطعاتی اضافه بر قطعات برنامه‌ریزی شده بود، امّا استقبال گرم مردم باعث شد که دو قطعه اضافه اجرا کنیم و در این دو قطعه نیز، این تشویق‌های پرشور، همچنان ادامه داشت .

وی با اشاره به این که در این اجرا، عموم مردم بلیط خریده بودند و به تماشای اجرای موسیقی آمده بودند، گفت: برای اجرای رستاک، سالن اجرا مملو از جمعیّتی بود که بلیط خریده بودند تا با یک نگاه مقایسه‌ای، موسیقی اقصی نقاط جهان را بررسی کنند و از آن لذّت ببرند .

مسئول اطلاع‌رسانی گروه رستاک، احترام و تحسین مردم لهستان به مردم، موسیقی و فرهنگ ایرانی را یکی از بهترین و زیباترین احساسات شخصی خود در این سفر کاری دانسته و در همین راستا خاطر نشان کرد: نگاه های تحسین آمیز مخاطبین حرفه ای موسیقی به رستاک در یک کشور، با نوع فرهنگ و تمدّن متفاوت، برای شخص من بسیار جالب و غرورآفرین بود .

این نوازندۀ گروه رستاک، خاطرنشان کرد: از یک فضایی که می دانید و مطمئن هستید که مردم با این فرهنگ و با این جنس از موسیقی آشنا نیستند و به طور عادی با این نوع موسیقی ارتباط برقرار نمی کنند، یک ترس شیرین تمام وجود نوازنده را فرا می گیرد و در عین حال اشتیاق خاص وی به ارائۀ موسیقی قومی و محلی خود به مخاطبانی جدید، مسیر حرکت را برای ارائۀ این نوع از موسیقی برای وی هموار می سازد .

وی گفت: مردم کشور لهستان، به دلیل آشنایی با نوازندگان ترک و عرب، در بین سازهای ما به خاطر وجود عود و قانون آشنایی بیشتری دارند .

عضو گروه رستاک ادامه داد: همچنین، بعضی از کوبه‌ای‌ها مثل دف که در موسیقی ترکیه نقش بیشتری دارد، در میان این مردم شناخته شده تر بود و با توجّه به این که از شکل و نوع ساز دف، مشخص است که این ساز چقدر قدمت دارد و به همین دلیل است که این گونه ساز ها در نزد مردم کشوری مانند لهستان شناخته شده تر است، امّا سازهایی همچون نی‌انبان و سرنا و عمدۀ سازهای گروه ما مانند تار و سه تار و کمانچه به دلیل این که ریشه در تاریخ این سرزمین دارند، ممکن است نزد خارجی‌ها آن‌گونه که باید شناخته شده نباشد .

گفتنی است، به گفتۀ سپهر سعادتی، سیامک سپهری با تار، فرزاد مرادی با سه تار، دو تار و تنبورک، بهزاد مرادی با دمام و دسرکتن، و دو تار، اکبر اسماعیلی پور با تار، پیران مهاجری با عود، دهل و دم دم، سارا نادری با دو تار، سه تار، دمام، دسرکتن و ، محمّد مظهری با کمانچه، فرزاد خورشید سوار و نگار اعزازی با دف، دهل، دایره، دم دم و دیرۀ بوشهری، امید مصطفوی با تنبک، نقارۀ قشقایی، ضرب و تمپو، یاسر نوازنده گرجی، با للوا، قُشمه، قره نی، بالابان، بیتا قاسمی با قیچک باس، صبا جمالی با قانون، و سپهر سعادتی، با کنترباس، نوزادندگانی بودند، که گروه رستاک را ششم مهر ماه جاری، در فسیوال جهانی تنوّع فرهنگی در لهستان همراهی کردند .

گروه رستاک، سیزدهم و چهاردهم مهرماه، در برج میلاد در سه سانس با اجرای قطعاتی از آلبوم های «همۀ اقوام من» و «سرنای نوروز» و با حضور اساتید موسیقی قومی ایران در مقابل دیدگان مخاطبان به اجرای برنامه خواهند پرداخت .