فرار مغزها و تأثیرات آن

کاظم امیری کارشناس فرهنگی و هنری آموزش و پرورش جواد آباد در گفت و گو با پانا در رابطه با عوامل مؤثر بر فرار مغزها بیان کرد: سرمایه انسانی عامل موثری در رشد و توسعه اقتصادی، پرکردن شکاف عمیق تکنولوژیکی کشورهای درحال توسعه، محسوب می‌شود.

او افزود: به همین منظور سهم قابل توجهی از منابع آنها صرف آموزش نیروی انسانی می‌شود. اما زمانی که باید سرمایه انسانی مورد بهره‌برداری قرار گیرد، به شکل فرار مغزها خارج شده و زیان جبران‌ناپذیری متوجه کشورهای درحال توسعه می‌کند؛ بنابراین شناسایی علل فرارمغزها می‌تواند در جلوگیری از خروج متخصصان و افزایش ضریب ماندگاری آنها موثر باشد.

در ادامه نیز نغمه خسروی معاون پرورشی و تربیت‌بدنی آموزش و پرورش جوادآباد نیز بیان کرد: همان‌طور که زه‌کشی به خارج کردن آب‌های کشاورزی اطلاق می‌شود، فرار مغزها نیز باعث بیرون رفتن مغزها یا نخبگان از یک سرزمین می‌شود. مهاجرت در مفهوم عام یعنی ترک سرزمین اصلی و ساکن‌ شدن در سرزمین دیگر به‌طور دایم یا موقت؛ فرار مغزها به مهاجرت نخبگان اعم از دانشمندان، پزشکان، متخصصان و مهندسان بامهارت اطلاق می‌شود که جامعه به دانش و مهارت آنان نیازمند است.

او بیان کرد: علل بحران فرار مغزها بیشتر به مسایل و مشکلات داخلی و جاذبه‌ها و امکانات کشورهای خارجی مربوط است. این دلایل عبارتنداز، بحران بیکاری در کشور مبدأ و امکانات اشتغال در کشور مقصد؛ همچنین تبعیض در استخدام افراد باتجربه و با مهارت نسبت به افراد غیرمتخصص و کم‌ مهارت و نبود احترام نسبت به آنان، عدم امنیت اقتصادی، تورم بالا، درآمد پایین، مشکلات اقتصادی و شکاف بین کشورهای درحال توسعه و توسعه‌یافته، بحران فقر و نابرابری‌های اجتماعی و شکاف طبقاتی، عدم توجه سیاست‌گذاران به منابع انسانی رده‌بالا و متخصص و بحران سیستم آموزشی، عدم امکانات تحصیلی لازم برای رشد، شکوفایی و به‌کارگیری استعدادهای درخشان.

خسروی گفت: علاوه بر سطح بالای دستمزدها، که عامل مهم جذب به شمار می رود، کیفیت و سطح زندگی از لحاظ امکانات رفاهی، که معمولاً تفاوت فاحشی میان کشورهای پیشرفته و در حال توسعه دارد، از جمله عوامل جذب است. اساسا" تسهیلات ویژه‌ای برای محققان و متخصصان و نیروهای نخبه علمی در کشورهای پیشرفته در نظر گرفته شده است که متأسفانه در جهان سوم و کشورهای در حال توسعه، یک محقق و نخبه علمی سالیان دراز باید توان و وقت خود را صرف تهیه مسکن و مایحتاج زندگی خود کند.

او ادامه داد: بنابراین، اجمالاً یکی از عوامل مهم خارجی در فرار و جذب نخبگان کشورهای در حال توسعه و جهان سوم به کشورهای توسعه یافته، موقعیت برتر کشورهای صنعتی است.

خبرنگاردانش‌آموز: زهرا رضا