چرا برخی بیماران خاص از واکسینه شدن امتناع می‌کنند

محمود هادی‌پور، درخصوص چرایی تردید و نگرانی بیماران تالاسمی از واکسینه‌شدن، در گفت‌وگو با پانا گفت: «این مساله فقط مربوط به ایران نیست و حتی در کشورهای پیشرفته دنیا هم کسانی که به واکسیناسیون کرونا اعتقاد و اعتمادی ندارند، وجود دارند اما در آنجا مورد تشویق قرار می‌گیرند تا برای واکسن‌زدن اقدام کنند. مثلا به آنها می‌گویند اگر واکسن بزنید، در قرعه‌کشی فلان مسابقه شرکت داده می‌شوید. اما یکی از دلایل اصلی این بی اعتمادی و تردید آنجاست که معمولا به تایید رسیدن یک دارو یا واکسن سال‌ها طول می‌کشد و داروسازان دنیا معتقدند اگر امروز چیزی را کشف یا دارویی تولید کنند، شاید سال‌ها بعد نتیجه آن را در بازار دارو ببینند. بنابراین، سرعت جهان در ساخت واکسن هم دستاورد بزرگی بوده و هم عاملی برای نگرانی و استرس مصرف کننده ایجاد کرده است.»

وی گفت: «من به عنوان یک داروساز، نگرانی مردم را درک می‌کنم. واکسن کرونا آنقدر سریع آماده و روانه بازار شد که مردم نمی‌توانند به‌راحتی به آن اعتماد کنند. از آن سو یکی از دلایل بزرگ این تردید و ابهام برای بخشی از مردم کشور ما که واکسن نمی‌زنند یا بیماران تالاسمی که تاکنون واکسینه نشده‌اند، آنجاست که حق انتخاب را از مردم گرفته‌ایم. در دنیا به شهروندانشان حق انتخاب داده‌اند که کدام واکسن را می‌خواهند بزنند. ما در این زمینه محدودیت ایجاد کرده‌ایم. در واقع سازمان غذا و دارو، رویه در شأن خود را در برخورد با مساله علمی واکسن اتخاذ نکرده و به بی‌اعتمادی مردم دامن زده است. آن دسته از مردم که در مورد واکسن کرونا تردید زیادی دارند، تصور می‌کنند جنبه‌های سیاسی و اقتصادی، جایگزین جنبه علمی واکسن شده است.»

هادی‌پور تأکید کرد: «باید راه انتخاب بیشتری برای مردم ایجاد کنیم تا اعتمادسازی شود. به اعتقاد من، سیستم دارو و نظام سلامت در ایران در اعتمادسازی بسیار ضعیف عمل کرده است و نمی‌تواند جنبه‌های علمی را در اولویت قرار دهد و اعتماد عمومی را در موارد مختلف جلب کند. در واقع مردم نسبت به بسیاری از داروهای ایرانی در بیماری‌های مختلف نگرانند و همیشه تردید دارند. زمانی که کسی در این حوزه می‌گوید من طرفدار صنعتم، نباید این را بگوید، این گونه اظهارنظرها از داروسازان جنبه بی‌اعتمادی دارد. بلکه باید بگویند ما طرفدار سلامت مردم هستیم.»

این کارشناس بیماری‌های خاص، خاطرنشان کرد: «انجمن‌های حمایت از بیماران خاص(ان.جی.اوها) و پزشکان از جمله درمانگران تالاسمی وظایفی برای اعتمادسازی مردم دارند. آنها بیمار را توجیه نمی‌کنند که در شرایط پرخطری که دارند، واکسینه شدن بهتر از واکسن نزدن است و خطر کرونا بیشتر از واکسن است. انتخاب تو کدام میزان خطر است؟ اما آنها در این زمینه بی‌مسئولیتی می‌کنند و می‌گویند واکسن در حیطه فعالیت من نیست. در حالی که اگر ان.جی.اوها واقعا برگزیده مردم باشند و دلایل علمی را به مردم مطرح کنند، آنها اعتماد می‌کنند. نکته دیگر این است که ما پزشک خانواده نداریم. وظیفه قانع‌سازی مردم در این موارد با اوست. ما چنین ساختاری را کم داریم. نخستین وظیفه ساختارهای سلامت در دنیا، اعتمادسازی است و اگر این اعتماد در میان مردم حاصل نشود، درمان نتیجه ای ندارد.»

هادی‌پور در ادامه در خصوص روش دیگر اعتمادسازی مردم تصریح کرد: «از نظر علمی برای سازمان غذا و دارو به عنوان یک سازمان نظارتی غلط است که می‌گوید من حامی تولید داخلی دارو هستم. بیمار شب می‌خوابد، صبح بیدار می‌شود می‌بیند داروی خارجی او که سال‌ها مصرف می‌کرده از سیستم دارویی کشور حذف شده و بدون هیچ توضیح و قانع‌سازی به او می‌گویند باید داروی ایرانی مصرف کنی. بیمار ناگهان با شرایطی روبه رو می‌شود که قبلا با آن مواجه نبوده و می‌ترسد. حداقل پاسخ من داروساز به نگرانی مردم در خصوص اینکه در بسیاری موارد نسبت به اثرگذاری داروهای ایرانی ابهام دارند، این باید باشد که مصرف نکردن فلان دارو، عوارض بیشتری دارد مصرف مردم نوع ایرانی آن. داروساز باید شفاف باشد تا اعتمادسازی کند. گزینه‌های بیش از یک انتخاب در هر دارو و واکسنی برای بیمار بگذارد تا بتواند خودش انتخاب کند.»

وی در پاسخ به اینکه حالا چطور می‌توان بیماران تالاسمی را مجاب کرد که واکسینه شوند، گفت: «من به عنوان کسی که سال‌ها با این بیماران سر و کار داشتم می‌گویم کرونا برای بیمار تالاسمی بسیار سخت تر و مرگ‌آورتر از مردم عادی است، به طوری‌که انجمن بین‌المللی تالاسمی، واکسیناسیون این بیماران را در اولویت قرار داده است. همچنین به عنوان یک پزشک که سال‌ها در حوزه تالاسمی کار کرده‌ام، توصیه می‌کنم بیماران تالاسمی حتما واکسن بزنند که نزدن آن عوارض بسیار بیشتری دارد.»

هادی‌پور خطاب به سازمان غذا و دارو تاکید‌ کرد: « توصیه می‌کنم فایل تایید علمی همه داروها و واکسن‌ها را در اختیار محققان، پژوهشگران و مردم قرار دهد تا از نظر علمی همه فرایند طی شده ساخت و تایید یک دارو را ببینند و مطمئن شوند و اعتمادشان جلب شود. بدین صورت مشکلات این چنینی و تا این حد تردید نسبت به اتفاقات حوزه سلامت در کشور رخ نمی‌دهد.»