در گفت‌وگوی پانا با رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی شد؛
دلایل مخالفت با طرح تشکیل وزارت آب و محیط زیست
تهران (پانا) - رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت با تشریح وضعیت کلی محیط زیست در مورد طرح تشکیل وزارتخانه آب و محیط زیست گفت که اگرچه در ساختار فعلی سازمان حفاظت محیط زیست کمبودهای بسیاری به چشم می‌خورد اما با وزارتخانه شدن این مجموعه، کمبودها حل نمی‌شود.
طرح تشکیل وزارتخانه‌های «انرژی» و «آب و محیط زیست» از سوی برخی نمایندگان مجلس در دست بررسی است. این طرح در نشست علنی هفدهم فروردین ماه مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد. طبق این طرح دو بخش آب و برق از وزارت نیرو جدا می‌شوند، در واقع حوزه آب زیرنظر وزارتخانه «آب و محیط زیست» قرار گرفته و حوزه برق آن نیز زیرنظر «وزارت انرژی» خواهد رفت. هر چند که نمایندگان مجلس موافق این طرح هستند اما فراکسیون محیط زیست مجلس مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده است. سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس دلیل این مخالفت را تنزل‌بخشی جایگاه «محیط زیست» از یک مساله حاکمیتی به اجرایی عنوان کرده است.
سید محمد مجابی، رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با پانا درباره وضع کلی محیط زیست کشور اظهار کرد: «محیط زیست کشور در حوزه‌های مختلف شرایط متفاوتی دارد. بعد از ابلاغ سیاست‌های کلی محیط زیست توسط مقام معظم رهبری، اقدامات بسیار خوبی در حوزه قانونگذاری انجام شد که شاهد تصویب قانون هوای پاک، قانون حفظ و احیای تالاب‌ها، قانون خاک و قانون تنوع ژنتیک بودیم و همینطور گنجاندن محیط زیست در عوارض مربوط به ارزش افزوده که از سال 1400 باید اجرا شود. بنابراین در قانونگذاری اقدامات خوبی صورت گرفته است.»
نباید در محیط زیست فقط به قانونگذاری بسنده کرد
رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه نباید در محیط زیست فقط به قانونگذاری بسنده کرد، گفت: «در محیط زیست نباید فقط به قانونگذاری بسنده شود بلکه برخی قانون‌های خوبی وجود داشته اما اجرا نشده است از جمله قانون مدیریت پسماندها که در این قانون علی‌رغم اینکه مباحث خوبی وجود دارد اما درصد تحقق آن بسیار پایین است. بر اساس قانون مدیریت پسماند از سال 91 باید کلانشهرهای کشور بر اساس آیین‌نامه این قانون تفکیک پسماند را انجام می‌دادند اما اکنون تفکیک پسماند در کشور صورت نمی‌گیرد.»
کاهش میزان استحصال آب ناشی از بارش باران در کشور
وی با بیان اینکه مشکلات موجود در محیط زیست در تمام عناصر حیاتی قابل بحث است، اظهار کرد: «یکی از این مسایل در مورد آب است. میزان استحصال آبی که ناشی از بارش باران است در کشور کاهش پیدا کرده است به طوری که در سند برنامه ششم میزان آب استحصالی را زیر 90 میلیارد متر مکعب برآورد کرده بودند، این در حالی است که در گذشته این میزان 120 میلیارد متر مکعب بوده است که نشان می‌دهد وضع استحصال آب در کشور مناسب نیست.»
ایران از کشورهایی است که بیشترین میزان فرسایش خاک را دارد
مجابی ادامه داد: «در زمینه‌های دیگر عناصر حیاتی نیز از جمله در حوزه خاک ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین میزان فرسایش خاک را دارد و این در حالی است که 50 درصد از کشور دارای خاک است. حوزه هوا نیز یکی دیگر از این عناصر است البته در حوزه هوا طی چند سال اخیر برخی طرح‌ها از جمله بنزین استاندارد یا کاهش گوگرد در بنزین اجرا شده است که باعث شد تا وضع هوا رو به بهبود باشد.»
وضع نامناسب پسماند، پساب و فاضلاب در کشور
رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطرنشان کرد: «در مورد آبخوان‌داری و آبخیزداری نیز با اقداماتی که صورت گرفته وضع خاک مقدار کمی بهبود یافته اما در مورد مدیریت پسماند وضع کشور نامناسب است به طوری که رتبه ایران در میان 180 کشور جهان، 90 است. بنابراین کشور در بخش‌های پسماند، پساب و فاضلاب در شرایط مناسبی قرار ندارد.»
وی در ادامه با اشاره به طرح تشکیل وزارتخانه‌های «انرژی» و «آب و محیط زیست» که از سوی نمایندگان مجلس یازدهم مطرح شده است، گفت: «در رابطه با تشکیل این دو وزارتخانه باید گفت یکی از مهم‌ترین مسایلی که در رابطه با محیط زیست وجود دارد این است که محیط زیست امر حاکمیتی است و این امر یعنی اینکه در وهله اول سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی درست، نظارت درست و پیگیری نتیجه‌بخشی این نظارت‌ها است که در دستگاه حاکمیتی اتفاق می‌افتد اما ساختار وزارتخانه، اجرایی است. یک وزارتخانه برای انجام مقصود خاصی که کار اجرایی است تشکیل می‌شود که اقدامات یا توسط وزارتخانه انجام می‌شود یا توسط پیمانکارانی که با آن کار می‌کنند.»
کمبودهای سازمان محیط زیست با وزارتخانه شدن حل نمی‌شود
مجابی ادامه داد: «اگرچه در ساختار فعلی سازمان حفاظت محیط زیست کمبودهای بسیاری به چشم می‌خورد اما با وزارتخانه شدن این مجموعه، کمبودها حل نمی‌شود. این کمبودها از طریق تزریق اعتبار و بودجه متناسب قابل حل شدن است بنابراین صرف اینکه یک مجموعه وزارتخانه شود، وضع اعتباری آن بهبود نمی‌یابد و این موضوع باید در ساختار اعتباری کشور دیده شود. از طرف دیگر باید پرسید که آیا مسئولیت محیط زیست فقط آب است؟ آیا فقط جنگل و مرتع است؟. نه اینطور نیست. آلودگی هوا به وزارت صنعت و معدن و وزارت برمی‌گردد. پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها بالاترین منابع آلودگی هوا را تشکیل می‌دهند و همچنین خودروها به عنوان منابع متحرک. پس بنابراین موضوع آلودگی هوا باید در وزارتخانه‌های دیگر دنبال شود یا به طور مثال برداشت از معادن، احداث شهرک‌ها و رعایت مسایل شهرسازی، ایجاد بزرگراه‌ها، جاده‌ها، فرودگاه‌ها، دریاها و تنوع ژنتیکی کاملا مباحثی محیط زیستی دارد که همه اینها در ساختارهای مختلف دستگاه‌های دیگر است و اگر قرار باشد فقط وزارتی با نام «آب و محیط زیست» تشکیل شود چطور می‌تواند در سایر وزارتخانه‌ها این مسایل را پیگیری کند؟»
رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد: «در شرایط فعلی ساختار محیط زیست زیر نظر رئیس‌جمهوری و پاسخگوی محیط زیست نیز رئیس‌جمهوری است که می‌تواند از باقی وزرا در این رابطه سوال کند اما یک وزیر پاسخگوی وزیر دیگر نخواهد بود. اگر قرار است این وزارت تشکیل شود، یک وزارت اجرایی خواهد بود و رئیس محیط زیست از جایگاه معاون رئیس‌جمهوری به معاون وزیر تنزل پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر خیلی از مسایلی که دستگاه‌های اجرایی با آن مواجه هستند اول به دنبال حل مسایل اجرایی خود خواهند بود. بنابراین وزارت آب و محیط زیست نیز دنبال این است که مشکلات سدسازی را حل کند یا انتقال آب بین حوضه‌ای را حل کند زیرا در دستگاه اجرایی اصل بر این است که کار اجرا شود.»
وی گفت: «به نظر می‌رسد نمایندگان که به دنبال حل این مشکلات هستند باید در حوزه محیط زیست به دنبال تقویت منابع اعتباری، تقویت قانونگذاری و پیگیری اجرایی شدن قانون باشند زیرا اثر مطلوب تری خواهد داشت ضمن اینکه تشکیل، تفکیک و انحلال هر دستگاهی میزان زیادی هزینه دارد که این هزینه‌ها بارها آزمایش شده است و پیشنهاد بر این است که با تقویت دستگاه نظارتی به حفظ محیط زیست کشور کمک شود.»
ارسال دیدگاه