فیلم‌های سینمایی کرونازده سینمای ایران را چه کسانی داوری می‌کنند؟

سی و نهمین جشنواره فیلم فجر بهمن‌ماه امسال درحالی آغاز می‌شود که شیوع ویروس کرونا تمام جشنواره‌های فرهنگی هنری را با اختلال روبه‌رو کرده است. حدودا یازده ماه از همه‌گیری ویروس کرونا می‌گذرد، سال گذشته در همین ایام بودیم که با خیال راحت خودمان را برای برگزاری مهمترین جشنواره ایران آماده می‌کردیم اما امسال همه‌چیز تفاوت دارد. بعد از ماه‌ها تصمیم به این صورت گرفته شد که جشنواره فیلم فجر برگزار شود اما اکران ‌فیلم‌ها فقط مخصوص داوران باشد و بعد از پایان کار داوری، اسامی منتخبان اعلام شوند. جشنواره فجر آثار یکسال تولید شده سینمای ایران را در اختیار داوران قرار می‌دهد و داوران ۲۷ سیمرغ را در بخش‌های مختلف به آثار اهدا خواهد کرد.

هیأت داوران سی و نهمین جشنواره فیلم فجر پیش از آغاز داوری خود، متن زیر را خطاب به مخاطبان سینمای ایران منتشر کردند.

آنها در این نوشتاری عنوان کردند، امسال در شرایط همه‌گیری ویروس کرونا هزاران جانِ عزیز را از میان هم وطنانمان از دست داده‌ایم.
در چنین زمانی، چه انگیزه‌ای برای تماشا و قضاوت و تشویق سینمای ایران می‌ماند جز ایمان راسخ به این باور که هرگز نباید تسلیم تاریکی و مرگ شد و تسلیم شدن تنها مایه خوشحالی آنانی است که سینمای ایران را از اساس نمی‌خواهند.
هیأت داوران جشنواره سی و نهم فیلم فجر با اشراف به این امر که ارکان سینمای ایران در میانه بحران‌های متعدد، آسیب جدی دیده و تمامی صنوف دچار مشکلات متعدد شده‌اند، امیدوار است امسال و در خاص‌ترین دوره جشنواره فیلم فجر، بتواند بدون هیچ پیش‌داوری و با کمترین خطای ممکن، به داوری عادلانه فیلم‌های سینمای ایران بنشیند.
ما به عنوان بخشی از بدنه سینمای ایران همراه شما هستیم و قطعا کارمان، بی‌کاستی نخواهد بود.
پر واضح است که در این دوره ویژه جشنواره فیلم فجر، به دلیل نبود هیئت انتخاب و منوط شدن نمایش فیلم‌ها به نامزدی‌‌شان توسط داوران، هیئت داوران یکی از سخت‌ترین و پرمسئولیت‌ترین دوره‌ها را پشت سر خواهد گذاشت.
این چند خط در حکم سلامِ ما به شما مخاطبان عزیز جشنواره فیلم فجر بود.
به امید داشتن جشنوارهای که بتواند لحظاتی، دلمان را روشن کند و با آرزوی روزهای بهتر برای ایرانِ عزیزمان. حال با نگاهی به اسامی داوران جشنواره فیلم فجر در می یابیم فهرست حاضر در این لیست نسبت به سالهای گذشته چهره های جوان تری در خود جای داده است البته هرسال پس از اعلام اسامی داوران حرف و حدیث‌هایی در بین اهالی رسانه و سینماگران شاهد هستیم گویی هیچ سالی نیست که منتقدان از داوران منتخب راضی باشند و انتظار دارند لیست منتخب از اسامی دلخواه آنها تکمیل شده باشد. تقریبا هیچ وقت با فهرست و اعضای ایده‌آلی مواجه نیستیم و معمولا یکی دو سه نفری هستند که پاشنه آشیل ترکیب باشند تا مخاطبان جدی‌تر سینما کاملا به نظرات و آرای این ترکیب، اکتفا نکنند و حتی پیشاپیش نسبت به تصمیم‌ها و انتخاب‌ها معترض باشند.

محمد احسانی (مدیر فرهنگی) در کنار سینماگران برگزیده ادوار جشنواره فیلم فجر؛ ساره بیات (بازیگر)، مرتضی پورصمدی (مدیر فیلمبرداری)، بهرام توکلی (نویسنده و کارگردان)، نیما جاویدی (نویسنده و کارگردان)، سیدجمال ساداتیان (تهیه‌کننده) و مصطفی کیایی (نویسنده و کارگردان) اسامی هستند که 20 دی ماه از دبیرخانه جشنواره فیلم فجر به عنوان داوران مهمترین جشنواره سینمایی کشور اعلام شدند.

باسابقه‌ترین

با نگاهی به سابقه داوران سی‌ومتعمین جشنواره فیلم فجر می‌توان محمد احسانی را با سابقه‌ترین عضو این لیست دانست. او دارای مدرک دکتری در رشته مبانی حقوق اسلامی است و سابقه مدیریتی زیادی در سینما و تلویزیون دارد. احسانی مدیر فرهنگی شبکه نسیم است، او مسؤولیت‌هایی چون مدیر شبکه یک سیما، مدیر گروه اجتماعی شبکه سه سیما، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی وزارت ارشاد، مدیرطرح وبرنامه و قائم‌مقام شبکه‌تهران، مدیرکل طرح و برنامه معاونت‌سیما، معاون‌فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری، مشاور و عضو شورای راهبردی شبکه سه، مدیرکل مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی سازمان را نیز در کارنامه دارد.

احسانی در دوره قبلی یعنی سی‌و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر، عضو هیات انتخاب بود و در انتخاب فیلم‌ها با افرادی چون محمود اربابی، همایون اسعدیان، یلدا جبلی، رضا درستکار، سیدمحمود رضوی و حسین کرمی همکاری می‌کرد. حضور پررنگ این مدیر فرهنگی در جشنواره‌فیلم‌فجر پیش از اینها هم محسوس بود. او در دوره سی‌وهفتم هم همراه سینماگرانی چون محمدعلی باشه آهنگر، محمد بزرگ نیا، مهرزاد دانش، پوران درخشنده، ریما رامین‌فر و محمود کلاری، از داوران سودای سیمرغ بود. احسانی در دوره‌های سی و چهارم و سی و سوم جشنواره فجر هم یکی از اعضای هیات انتخاب بود.

آشناترین نام

ساره بیات سابقه بازی در چند فیلم شاخص سینمای ایران مثل «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی، «محمد رسول‌الله» به کارگردانی مجید مجیدی و «ناهید» به کارگردانی آیدا پناهنده دارد. این بازیگر در بیست و نهمین دوره از جشنواره فیلم فجر برنده دیپلم افتخار در بخش «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» شد. نشان بازیگری از جشن چلچراغ را دریافت کرد. او سابقه تندیس حافظ و جایزه «بهترین بازیگر زن» از جشن منتقدان سینمای ایران را نیز در کارنامه خود دارد.

در بعد جهانی و کسب جوایز مختلف از رویدادهای سینمایی بین‌المللی هم او در ۴۱ سالگی کارنامه پرباری دارد. ساره بیات با فیلم‌هایی چون جدایی نادر از سیمین، فصل‌ فراموشی فریبا و زرد، جایزه «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» از «انجمن منتقدان فیلم لندن»، خرس نقره‌ای «بهترین بازیگر زن» از شصت و یکمین دوره «جشنواره فیلم برلین» [برای گروه بازیگران فیلم جدایی نادر از سیمین]، جایزه از جشنواره‌های «تیبورون آمریکا»، «جشنواره بین‌المللی فیلم راوی»، «جشنواره فیلم ارواین آمریکا»، «جشنواره بین‌المللی کویینز ورلند» و «جشنواره فیلم شانگهای» شده است ضمن این که سابقه نامزدی و کاندیدا شدن در بسیاری از جشنواره‌های جهانی را در کارنامه خود دارد.

چشم‌های تیزبین

مرتضی پورصمدی از مدیران فیلمبرداری و عکاسان قدیمی و کاربلد سینمای ایران است و حضور او در ترکیب داوران جشنواره فیلم فجر، دست‌کم خیال فیلمبرداران آثار شرکت‌کننده در رقابت را راحت خواهد کرد.

هرچند پورصمدی به جز دید بصری، به دلیل پشتوانه خوب در مستند، نگاهی جامع‌تر هم به سینما دارد و به ویژه قصه‌هایی که یک پایشان در واقعیت است، می‌توانند جزو انتخاب پورصمدی باشند. «بدون تاریخ بدون امضا»، «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» و «هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند» از جمله آثار این مدیر فیلمبرداری است.

آقای فیلمساز

بهرام توکلی از کارگردان‌های مستعد و قابل اعتنای سال‌های اخیر سینمای ایران است و فضاهای مختلفی را در فیلمسازی تجربه کرده، از فیلم ورزشی زندگینامه‌ای چون «غلامرضا تختی» تا فیلم دفاع مقدسی «تنگه ابوقریب». با این حال شخصیت‌پردازی‌های چند لایه، معمولا جزو ویژگی‌های آثار اوست. موردی که حتما در تصمیم‌گیری‌هایش برجسته خواهدبود.

تهیه‌کننده خوشنام

سیدجمال ساداتیان از تهیه‌کننده‌های معتبر و خوشنام سینما که فیلم‌های موفقی چون «متری شیش‌ونیم»، «آذر شهدخت پرویز و دیگران»، «دایره زنگی»، «چهارشنبه‌سوری» و به «رنگ ارغوان» را در کارنامه دارد بنابراین حضورش در میان داوران، یکی از قوت‌های جشنواره است. ساداتیان پیش از این هم سابقه داوری در فجر را داشت و یکی از داوران دوره سی و چهارم بود.

مرد شوخ سینما

مصطفی کیایی از جمله کارگردان‌های جوان و خلاق سال‌های اخیر است که با خط ویژه و عصر یخبندان، حال و هوای تازه‌ای را وارد سینما کرد و دوز ذوق آثار تجاری و سرگرم کننده را بالا برد. بنابراین توجه به این ویژگی، می‌تواند در انتخاب‌های او دخیل باشد.

او سابقه کارگردانی و نویسندگی در فیلم‌هایی چون «مطرب»، «چهارراه استانبول»، «عصر یخبندان»، «خط ویژه»، «ضدگلوله»، «بعدازظهر سگی سگی» را در کارنامه خود دارد.

نویسنده چیره دست

نیما جاویدی، تنها برنده سال قبل سیمرغ بلورین است. او که همراه مجید مجیدی برای فیلمنامه «خورشید»، جایزه بهترین فیلمنامه را به دست آورد، حتما بیشتر تمرکزش را روی فیلمنامه و روایت آثار می‌گذارد. کاری که با دو ساخته تحسین شده‌اش، «ملبورن» و «سرخپوست» هم کرده‌بود.

جاویدی فعالیت‌های سینمایی خود را از سال ۱۳۷۸ با ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند آغاز کرد. نخستین فیلم سینمایی او با نام «ملبورن» که تور جهانی اش را با جشنوارهٔ فیلم ونیز به عنوان فیلم افتتاحیهٔ هفته منتقدین این جشنواره آغاز کرد، بعد از حضور در ۴ جشنواره ی الف از ۴ قارهٔ دنیا با کسب ۱۱۳ جایزهٔ بین‌المللی و بیش از ۶۰ حضور بین‌المللی، تحسین منتقدان جهانی را به همراه داشت.

او که عضو رسمی آکادمی آسیا پاسیفیک است، برای فیلم «ملبورن» موفق به کسب جوایز جهانی مهمی چون هرم طلایی بهترین فیلم از جشنوارهٔ فیلم قاهره، جایزه بهترین فیلمنامه از مراسم سینمایی آسیا پاسفیک و جایزه بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم استکهلم شده‌است. جاویدی در سال ۱۳۹۷ و در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر با فیلم «سرخپوست» حضور یافت.