تقلای ریاض برای خروج از چالش و تنهایی

حسین هانی‌زاده در گفت‌وگو با پانا درباره اجلاس کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس، گفت: «اجلاس کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج فارس در منطقه العلا در عربستان سعودی نشانه ورشکستگی سیاسی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان است. حضور جرد کوشنر داماد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در این نشست و همچنین عدم حضور ولیعهد امارات، پادشاه بحرین و نیز سلطان عمان نشان می‌دهد که این نشست صرفاً یک پروپاگاندای سیاسی برای محمد بن سلمان جهت جریان‌سازی علیه ایران بود. با توجه به اینکه عربستان سعودی پیش‌بینی می‌کرد که جو بایدن به زودی وارد کاخ سفید خواهد شد و دونالد ترامپ برای همیشه از چرخه قدرت آمریکا خارج خواهد شد لذا محمد بن سلمان برای ایجاد حاشیه امن به داماد رئیس‌جمهور آمریکا برای میانجیگری بین عربستان و قطر متوسل شد. هدف محمد بن سلمان این است که در آینده وقتی قدرت به رئیس‌جمهور منتخب آمریکا آقای جو بایدن واگذار خواهد شد، از ظرفیت قطر با توجه به نزدیکی زیادی که با حزب دموکرات آمریکا دارد، برای نزدیک‌تر شدن دیدگاه عربستان به رئیس‌جمهور جدید آمریکا تلاش کند.»

وی ادامه داد: «جو بایدن قرار است در آینده چند پرونده را علیه محمد بن سلمان بازگشایی کند، مسئله جنگ پنج ساله عربستان علیه ملت یمن، قتل جمال خاشقچی روزنامه برجسته سعودی به دستور محمد بن سلمان و همچنین مسئله حقوق بشر در عربستان و همین الان نیز بازداشت ۶۰۰ نفر از شاهزادگان سعودی به دستور محمد بن سلمان و همچنین حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، این‌ها جزو پرونده‌های سنگینی است که ممکن است جو بایدن علیه محمد بن سلمان در آینده بازگشایی کند.»

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه تاکید کرد: «بنابراین این نشست نوعی عذرخواهی رسمی عربستان از قطر و پرش به دامان قطر و به آغوش تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر است که بعد از جو بایدن، قطر نقش بسیار تاثیرگذاری در رخدادهای منطقه ایفا خواهد کرد. لذا محمد بن سلمان از آینده خود وحشت کرده است. ضمن اینکه جو بایدن قصد دارد در آینده محمد بن سلمان را از قدرت برکنار کند و به جای او محمد بن نایف که ارتباط نزدیکی با حزب دموکرات دارد را به عنوان ولیعهد عربستان انتخاب کند. مجموعه این حوادث نشان می‌دهد که محمد بن سلمان از این نشست که یک نشست ضعیف و در حقیقت شکست‌خورده است قصد داشت که با قطر رابطه خود را از سر بگیرد تا بتواند در آینده یک حاشیه امنی در منطقه برای خود دست و پا کند. حضور کوشنر داماد ترامپ در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس یک ننگ بزرگ برای شش کشور عرب به شمار می‌رود که یک شخصیت آمریکایی مدیریت این نشست را برعهده بگیرد. این نشست نشانه زبونی و ذلت عربستان و برای این بود که یک حاشیه امن برای خود ایجاد کند و جریان‌سازی‌هایی هم که علیه ایران انجام داد، صرفاً جریان‌سازی‌های رسانه‌ای بود و عربستان از این پس در انزوای کامل به سر خواهد برد.»

هانی‌زاده اظهار کرد: «عربستان به دلیل یک نگاه سنتی کینه‌توزانه که نسبت به ایران دارد همواره در رابطه با ایران به صورت تاکتیکی عمل می‌کند؛ هرگاه عربستان با یک خطر جدی در داخل و خارج مواجه شود یک نوع سیگنال‌های مثبتی به ایران ارسال می‌کند، اما این سیگنال‌ها پایدار نیست و تاکتیکی و گذرا است. عربستان همواره دشمنی با ایران را جزئی از سیاست خارجی خود تلقی می‌کند. اما از آنجا که عربستان سیاست مستقلی ندارد و تابعی از سیاست‌های آمریکا و تحت چتر آمریکا قرار دارد، طبیعی است که اگر جو بایدن به برجام بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند، جایگاه ایران به لحاظ سیاسی و اقتصادی پیشرفته‌تر خواهد شد و ارتقا خواهد یافت و عربستان منزوی‌تر می‌شود و چون عربستان از انزوای شدید رنج می‌برد ممکن است به صورت تاکتیکی به ایران از طریق دروازه دوحه نزدیک شود. ولی به هر حال عربستان زیاد قابل اطمینان نیست. ۴ سال دوره ریاست جمهوری آقای جو بایدن دوره بسیار سختی برای حاکمیت عربستان به ویژه محمد بن سلمان است که به شدت وحشت دارد از چرخه قدرت خارج شود و پسر عموی وی محمد بن نایف ولیعهد شود. اکنون عربستان در هر زمینه چه در زمینه نظامی در جنگ با یمن و چه در زمینه سیاسی در تقابل با قطر و ایران شکست خورده است و از آنجایی که عربستان سعودی ۵۰۰ میلیارد دلار باج به دونالد ترامپ پرداخت کرده است طبیعی است که از دید دموکرات‌ها و شخص جو بایدن دور نخواهد ماند و چهار سال آینده دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن یک دوره بسیار سخت برای حاکمیت عربستان خواهد بود. به همین دلیل اکنون عربستان در حال ایجاد یک جایگاه امن برای خود به وسیله قطر و دیگر کشورهای منطقه است. به هر حال بایدن این پرونده‌های بسیار سنگین در رابطه با عربستان را در اختیار دارد و با ورود به کاخ سفید آن پرونده‌ها را بازگشایی خواهد کرد.»

این تحلیلگر ارشد مسائل منطقه افزود: «رژیم صهیونیستی نمی‌تواند عربستان را از این باتلاقی که درست کرده خارج کند، ظرفیت رژیم صهیونیستی ظرفیت بالایی نیست، بلکه بالعکس رابطه با رژیم صهیونیستی موجب انزوای عربستان در میان کشورهای عربی و اسلامی و مسلمان خواهد شد. به همین دلیل به نظر می‌رسد که عربستان اکنون سعی می‌کند از طریق برقراری ارتباط با قطر و حتی حل اختلافات خود با ترکیه، حاشیه امن بسازد. این کشور به نوعی در حال ارسال سیگنال برای ترکیه است، محمد بن سلمان پیام‌هایی برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه ارسال کرده است که عربستان آماده است بدون پیش‌شرط رابطه خود را با ترکیه از سر بگیرد. این‌ها نشانه وحشت محمد بن سلمان از سرنوشت تاریک خود پس از خروج دونالد ترامپ از چرخه قدرت است و لذا به نظر می‌رسد عربستان با چالش‌های جدی در حوزه‌های نظامی و امنیتی در یمن و حوزه‌های سیاسی در منطقه مواجه خواهد بود.»

حسین هانی‌زاده در پایان گفت: «برقراری روابط عادی بین کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی خیلی برای بایدن اولویت ندارد، اولویت جو بایدن مسائل حقوق بشری است و مسئله رابطه با اسرائیل از چنان اهمیت زیادی برای وی برخوردار نیست. به همین دلیل به نظر می‌رسد عربستان سعی می‌کند به نوعی به جو بایدن پیامی ارسال کند سیگنال بفرستد که از رهگذر اسرائیل و از دروازه‌های رژیم صهیونیستی، به دموکرات‌ها و شخص جو بایدن نزدیک شود. اما برگ اسرائیل یک برگ سوخته به شمار می‌رود که نمی‌تواند محمد بن سلمان آل سعود را از شکست و انزوا خارج کند. عربستان با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد و حسن می‌کند اکنون باید به نوعی از طریق حل اختلافات خود با کشورهای منطقه، از انزوا خارج شود.»