معلمی برای دانش‌آموزان استثنایی عشق می‌خواهد؛ اگر مرد میدانی بسم الله

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان سمنان در گفت و گو با پانا، با بیان اینکه بیش از 990 دانش آموز با نیازهای اوژه که در هفت گروه آموزشی آسیب دیده شنوایی، آسیب دیده بینایی، معلول جسمی_حرکتی، کم توان ذهنی، اختلال رفتاری_هیجانی و طیف اوتیسم، چند معلولیتی و دارای مشکلات اوژه یادگیری تقسیم می‌شوند، گفت: هر یک از این گروه‌ها نیز باید از شیوه‌ تدریس و یادگیری متفاوتی هم نسبت به گروه‌های دیگر و هم نسبت به دانش آموزان عادی برخوردار شوند و البته آموزش وپرورش استثنایی از بدو تشخیص، دانش آموزان دارای معلولیت را تحت پوشش می دهد.

محمد کرمانی با اشاره به اینکه آموزش دانش آموزان با نیازهای اوژه در ایام بحران اوروس کرونا با توجه به دستورالعمل ستاد مقابله کرونا صورت می پذیرد، خاطرنشان کرد: در ایام وضعیت سفید، آموزش ها به صورت حضوری و با حداقل دانش آموزان حتی انفرادی با رعایت تمامی پروتکل های بهداشتی انجام می شود. در روزهای نارنجی و قرمز با توجه به مشکلاتی که دانش آموزان با نیازهای اوژه از قبیل عدم دسترسی به اینترنت، نداشتن گوشی هوشمند، فقر سواد رسانه ای والدین، بیماری های زمینه ای خاص، دارند، علاوه بر آموزش مجازی در شبکه شاد، آموزش به صورت نیمه حضوری یعنی با توجه به توانایی دانش آموزان، تکالیف و تمرینات درسی را به صورت کپی تهیه و به خانواده دانش آموزان تحاول می دهند و راهنمایی‌های لازم را نیز به خانواده ها جهت آموزش و حل تمارین و تکالیف داده می شود.

او در ادامه با تاکید بر اینکه در مناطق دور افتاده که هیچ یک از وسایل کمک آموزشی و رسانه های آموزشی در دسترس نیست، معلم به صورت حضوری با رعایت تمام پروتکل های بهداشتی در آن منطقه حضور پیدا می کند، اظهار کرد: در دوره پیش دبستانی نیز با توجه به عدم ارائه مطالب در شبکه شاد، همکاران در پیام رسان های داخلی، اقدام به تشکیل گروه و آموزش دانش آموزان می ‌کنند. ضمنا آموزش دانش آموزان تلفیقی، فراگیر و دارای مشکلات اوژه یادگیری با تشکیل گروه در پیام رسان شاد، طبق دستورالعمل ارسالی سازمان آموزش و پرورش استثنایی اقدام شده است.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان سمنان، در رابطه با دیگر مشکلات آموزشی این گروه از دانش آموزان گفت: با توجه به شرایط اوژه دانش آموزان آسیب دیده شنوایی، چند پایه بودن کلاس ها و عدم ارتباط مناسب با دبیر و معلم خود، مشکلات عدیده‌ای در آموزش دانش آموزان این گروه وجود دارد، به خصوص آموزش های حضوری که معلم و دانش آموز جهت ارتباط بهتر و آموزش دروس، مجبور به برداشتن ماسک خود می‌شوند.

کرمانی با اشاره به اینکه 23 مرکز مستقل، 17 مرکز اختلالات یادگیری و 222 نفر نیراو انسانی مستقیم و سایر امکانات مادی و معناو دیگر، تعلیم و تربیت 991 نفر از دانش آموزان با نیازهای اوژه در گروه های مختلف استان را پشتیبانی می کنند، افزود: با توجه به فقر مالی، فرهنگی و سواد رسانه ای بیشتر والدین، دانش آموزان با نیازهای اوژه در استفاده از اینترنت و کار با گوشی و تبلت، دچار مشکل هستند. کار با گوشی و تبلت برای دانش آموزان گروه آسیب دیده بینایی و شنوایی مشکل خاصی ندارد، اما برای دانش آموزان گروه کم توان ذهنی با توجه به معلولیت ذهنی، مشکلات زیادی ایجاد کرده است. علاوه بر هزینه های استفاده از فضای مجازی، درمان دانش آموزان نیز هزینه‌بر است.

او با بیان اینکه از بدو انتشار اوروس کرونا و تعطیلی مدارس، مدیران مدارس حداکثر استفاده را از امکانات موجود در مدارس جهت آموزش دانش آموزان داشتند، گفت: دانش آموزانی که نیاز به تبلت داشتند، در مدارس با کمک مدیران شناسایی و طی نامه ای به سازمان آموزش و پرورش استثنائی جهت تامین تبلت اقدام شده که نسبتاً اقدامات خوبی صورت پذیرفته است. البته بعضی از مدیران مدارس، تبلت و حتی بسته های اینترنتی دانش آموزان واجد شرایط را توسط خیرین تامین کرده اند.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان سمنان، عنوان کرد: تحصیل دانش آموزان در شبکه شاد و به صورت مجازی باتوجه به مشکلات جسمی و ذهنی دانش آموزان با نیازهای اوژه کارایی چندانی ندارد. برای برخی از گروه های استثنایی از قبیل پیش‌دبستانی، تلفیقی، فراگیر و مراکز مشکلات اوژه یادگیری در شبکه شاد کار خاصی انجام نشده به جز تشکیل گروه در پیام رسان شاد. دانش آموزان گروه کم توان ذهنی با توجه به شرایط خاص هر دانش آموز، معلولیت ذهنی دانش آموزان و مشکلاتی که خانواده ها با آن درگیر هستند، آموزش بصورت مجازی موثر نیست.

کرمانی افزود: البته حضور دانش آموزان گروه کم توان ذهنی حتی در شرایط زرد باتوجه به معلولیت ذهنی و عدم درک کافی از رعایت پروتکل های بهداشتی، هم برای دانش آموزان و هم برای کادر اجرایی و آموزشی دانش آموزان، خطرناک است؛ چرا که دانش آموزان ناشنوا و نابینا با توجه به اینکه در رعایت پروتکل های بهداشتی باتوجه به معلولیت بینایی و شنوایی با مشکل مواجه هستند، بسیار آسیب پذیر هستند.

او در خصوص اقدامات اداره آموزش و پرورش استثنائی استان در دوران شیوع کرونا عنوان کرد: تولید محتوای آموزشی توسط دبیران و آموزگاران گروه های مختلف برای دانش آموزان با نیازهای اوژه، تشکیل گروه در پیام رسان های داخلی جهت آموزش دانش آموزان با نیازهای اوژه توسط معلمان و دبیران، تولید محتوای آموزشی توسط معلمان استان در گروه های پیش دبستانی، کم توان ذهنی، پایه هفتم، پیش حرفه ای و دانش آموزان تلفیقی فراگیر جهت بارگذاری در شبکه شاد توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی، تهیه تبلت توسط خیرین برای دانش آموزان نیازمند، خرید بسته اینترنت توسط خیرین برای دانش آموزان نیازمند در برخی مدارس و تهیه بسته های آموزشی برای دانش آموزانی که به فضای مجازی دسترسی ندارند، از جمله اقداماتی بوده که برای آنها انجام شده است.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان سمنان در پایان با اشاره به کلنگ زنی جهت احداث مدرسه اوتیسم در مرکز استان، اظهار کرد: در زیست بوم جدید و در شرایطی که ما با شیوع بیماری کرونا مواجه هستیم و خیلی از مسیرها به علت ریزش این اوروس بسته شده است، کار و فعالیت را تعطیل نکردیم و در همین مدت کمتر از یک سال، همکاران بنده در اداره استثنائی استان، 550 برنامه جهت بارگذاری در شبکه شاد تولید کرده و جهت استفاده ارائه داده اند. البته آموزش و پرورش استثنائی استان در 4 درس تولید محتوا کرده است که در سطح کشور نیز استفاده خواهد شد.

ملیحه منتظری یکی از آموزگاران مرکز آموزشی مادر دامغان در رشته کودکان استثنایی با گرایش کم توان ذهنی در گفت و گو با پانا، با بیان اینکه من از کودکی شیفته و عاشق معلمی بودم و در هیچ مقطع سنی هدفم تغییر نکرد، شاید به این دلیل که الگوهای من در زندگی معلم هایم بودند، گفت: با وجود بستگان نزدیکی که در این رشته مشغول به کار بودند، با دید باز و با علاقه، آن را انتخاب کردم و در طی این ۳۰ سال کار، حتی لحظه ای احساس پشیمانی از انتخابم نداشته ام؛ چرا که به نظرم کار با کودک نیاز اوژه، حرمتی دارد که هر کسی شایستگی ورود به آن را ندارد. قدرتی می خواهد فرای قدرت ها، تلاشی می طلبد فرای همه تلاش ها، انگیزه ای قاو بالاتر از همه نیازها و قلبی مالامال از عشق که اگر غیر از این باشد، مرد این میدان نخواهی شد.

او در مورد دشواری های کار با کودکان استثنایی خاطرنشان کرد: بزرگترین و سخت ترین قسمت کار در این حوزه این است که باید خالصانه، خلاقانه، عاشقانه، پر انگیزه در راه و مسیری قدم برداری که میدانی کسب نتیجه دلخواه، هدفی بس درازمدت و طولانی خواهد بود. این نتیجه دور از انتظار و دوردست، گاهی انگیزه ات را می گیرد، تلاشت را کم رنگ می کند و تو همچنان باید قاطع و استوار، مصمم و پرتوان به راهت ادامه دهی و این مسیری سخت و طاقت فرساست. اگر کودکت را با تمام نقاط قوت و ضعفش نشناسی، درک نکنی و او را آن گونه که هست ناپذیری، قدم بعدی را نمی توانی در مسیر اصلاح و تربیت و تعلیمش برداری.

آموزگار مرکز آموزشی مادر دامغان با اشاره به چگونگی تحصیل دانش آموزان استثنایی در دوران کرونا و اینکه آیا جوابگاو نیازهای تحصیلی آنان است یا خیر، خاطرنشان کرد: با توجه به شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مدارس، مراکز استثنایی هم تابع مقررات ستاد مقابله با کرونا است و با توجه به وجود نقص ایمنی در اکثر کودکان با نیاز اوژه و مشکلات جسمی متعدد که آن ها را مستعد ابتلا به بیماری می کند، لزوم رعایت پروتکل های سختگیرانه بیشتر احساس می شود. از ساو دیگر آموزش خاص آن ها، لزوم حضوری بودن آموزش ها را ایجاب می کند، بنابراین جمع دو تضاد، کار را برای کادر اجرایی مدارس بسیار سخت کرده است.

منتظری ادامه داد: تا زمانی که حضور دانش‌آموزان با وجود رعایت پروتکل های سختگیرانه مغایر تصمیمات ستاد کرونا نباشد، آموزش آن ها با تدابیر مختلف بصورت حضوری و در سایر موارد بصورت مجازی برگزار می شود که مطمئنا در صورت آموزش مجازی، لزوم همکاری خانواده و اولیاء بخصوص مادر در کنار کودک و حمایت از او موانع کار را برطرف کرده و آموزش را با تمام اهداف به جلو پیش می برد، ولی با توجه به وجود فقر فرهنگی در اکثر خانواده های دانش آموزان با نیاز اوژه، بار مسولیت و کار مضاعف بر شانه های خسته معلم حمل می شود، به نحاو که حتی همکاران متعهد، آموزش را در منازل بچه ها به صورت حضوری برگزار می کنند.

او با اشاره به مسائل و مشکلات این دسته از دانش آموزان با شیوه آموزشی جدید، عنوان کرد: آموزش این دسته از کودکان بر اساس سطح ذهنی و توانایی هوشی آنها به صورت انفرادی در کلاس صورت می پذیرد؛ یعنی معلم موظف است با توجه به میزان توانایی و استعداد دانش آموز، مطالب درسی را ارائه داده و با روش های متفاوت عینی و ملموس تا حصول نتیجه رضایت بخش به کار خود ادامه دهد، زیرا در شیوه آموزشی جدید و آموزش مجازی نیاز کودک خاص برآورده نمی شود.

آموزگار مرکز آموزشی مادر دامغان، با بیان اینکه اکثر اولیای این دانش آموزان، خسته از مسائل جسمی کودک و به این علت که بار روحی - روانی مشکلات کودک به خانواده تحمیل می شود، قادر نیستند به لحاط روانی، بار آموزش آنان را نیز به دوش بکشند، مدرسه و ساعات حضور در کلاس، فرصتی جهت تمدید روح و روان خسته اولیا است که با وجود آموزش مجازی، مشکل دیگری به مسائل مختلف آن ها اضافه می شود.

منتظری افزود: مسئله بعدی، نیاز مبرم کودک به تمرین و تکرار مستمر و مداوم مطالب آموزشی با وسایل عینی و ملموس است. آنها همچنین نیازمند آگاهی به اصول علمی آموزشی و پرورشی مختص خود و مهم تر از همه نیازمند تمرکز هستند که با وجود مجازی بودن آموزش از همه موارد مذکور محروم می شوند؛ زیرا تعداد بسیار کمی از اولیا قادرند تا همه امکانات را در جهت خلق شرایط فوق فراهم کنند.

او خاطرنشان کرد: با توجه به مشکلات مطرح شده مذکور و حساسیت بالای کار و نیز تمامی نقاط ضعف موجود در شاد، چنانچه دانش آموز، خانواده ای مطلع و آگاه را در کنار خود داشته باشد، او نیز مانند دانش آموزان دیگر می تواند به خوبی از سیستم آموزش مجازی بهره کافی را ببرد. ضمن اینکه به نظر حقیر، سیستم آموزش مجازی نقاط قوت بسیاری نیز دارد که عملا می تواند آموزش را به یک جریان پاوا مبدل ساخته و با جذابیت های موجود، به افزایش میزان یادگیری کودک، کمک کند.

آموزگار مرکز آموزشی مادر دامغان، تصریح کرد: استفاده از نرم افزارهای مختلف، این امکان را به معلم می دهد تا تدریس ها و کلاس درس را از فضای خشک و بی روح به یک نمایش شاد و قابل تامل و قابل درک، تبدیل کند. چنانچه خانواده شرایط آموزش را در منزل فراهم کند، در آموزش مجازی می توان خلاقانه این مهم را به امری پاوا مبدل کرد و تدریس به یک جریان شاد و قابل درک با هر توان و نیازی تبدیل می شود.

سارا، دانش آموز پایه نهم دوره اول متوسطه پیش حرفه ای از مرکز آموزشی مادر دامغان در گفت و گو با پانا، با اعلام رضایت از عملکرد مدیریت و دبیران این مرکز آموزشی، مشکلات تحصیل مجازی را صرف زمان زیاد جهت دریافت فایل و ارسال تکلیف با زحمت زیاد عنوان کرد و گفت: استفاده ما از فضای شاد محدود بوده و فقط به تشکیل گروه و یا ارسال تک پیام هایی در آن، اکتفا کرده ایم.

مجالی نیست که پای صحبت تمام مسئولین مرتبط با این حوزه، معلمان مدارس استثنائی و دانش آموزان با نیازهای اوژه بنشینیم. معلمانی که اولین دغدغه شان نبود امکانات و بی توجهی به این دانش آموزان است و آخرینش هم آینده مبهم این بچه هاست. کودکانی که به هر دلیلی در زمره دانش‌آموزان استثنایی هستند و باز هم از حساب جا مانده‌اند. نه آموزش درستی می‌بینند و نه امکانات خوبی دارند، دلشان هم از شبکه شاد و شبکه آموزش خون است. دانش‌آموزان استثنایی معمولاً از خانواده‌های کم‌درآمد یا متوسط اجتماع‌ هستند که بار درمان و دشواری‌های زندگی کمر خانواده‌هایشان را خم کرده است، برخی چنان روزگاری را می‌گذرانند که امان از پدر و مادر بریده است.