*حامد حیدری

پیدایش رگه هایی از سایبر بولینگ در امتحانات مجازی دانش آموزان

با شیوع کرونا ویروس و به تبع آن کاهش حضور فیزیکی دانش آموزان در مدرسه و هدایت دانش آموزن به آموزش در فضای مجازی باعث شد تا دانش آموزان و خانواده ها وارد عرصه های متفاوت از گذشته شوند، اما آنچه که امروز بیش از پیش نیاز است نحوه کنش بهینه و موثر در فضای مجازی در راستای جبران عقب ماندگی ها و پرکردن خلا حضور حقیقی دانش در مدرسه و فضای کلاس درس است. به تازگی مخاطراتی پدید آمده که درصورت نپرداختن به آن می تواند اثرات مخرب روانی ، اجتماعی و فرهنگی را به بار آورد.در این یادداشت به بررسی خطرات سایبربولینگ پرداخته شده است که این روزها دانش آموزان را تهدید می کند‌.

کد مطلب: ۱۱۴۹۵۳۹
لینک کوتاه کپی شد
پیدایش رگه هایی از سایبر بولینگ در امتحانات مجازی دانش آموزان

همه ‌ما می دانیم که با ظهور و همه گیری اینترنت و گسترش شبکه های اجتماعی تحت وب، به عنوان رسانه گرم، علاوه بر فواید فراوان و بی شمار آن ، مشکلات و تهدیدهای اجتناب ناپذیری با خود به ارمغان آورده است که ضرورت چاره جویی سیستم های تربیتی و خانواده ها در خصوص شناسایی، آگاهی بخشی ، پیشگیری و به حداقل رساندن این تهدیدها را بیش از پیش روشن می سازد.

یکی از این تهدیدات، مقوله سایبر بولینگ یا آزار و اذیت و قلدری در فضای مجازی است.
سایبر بولینگ نوعی زورگویی یا قلدری است که از طریق پیامک، پست الکترونیکی، اتاقهای گفتگو ( چت روم ها) صفحات وب و یا با ارسال تصاویر و پیامهای ارسالی از تلفن های همراه صورت می گیرد. در سایبر بولینگ که معمولا عملی پرخاشگرانه ، توهین آمیز و عمدی است فرد یا گروهی با استفاده از فضای مجازی وبا انگیزه های متفاوت، به طور مکرر و در طول زمان فردِ قربانی را به صورت کلامی و غیر کلامی مورد تهدید و آزار و اذیت قرار می دهند تا به مقاصد خود برسند به طوری که آن فرد نمی تواند از خود دفاع کند.به‌همین جهت و با گسترش آموزش مجازی و افزایش کمی و کیفی مصرف رسانه توسط دانش آموزان، خطرات سایبربولینگ بیش از پیش آشکار و نمایان شده است و زمینه قلدری و زورگویی مجازی را در اشکال مختلف خود فراهم کرده است.

علت نگارش این مطلب ، مشاهده آثار سایبر بولینگ در برخی از مراجعان به کلینیک، خصوصا بعد از فراگیری بیماری کرونا و گسترش آموزش مجازی است. اغلب مراجعان و قربانیان سایبر بولینگ،دانش آموزان دوره اول و دوم متوسطه (نوجوانان دوره اول و دوم) بوده اند.آنها معمولا توسط سایبر بولرهای کلاسِ خود مورد تهدید قرار گرفته اند که اغلب این تهدیدها در حوزه انجام تکالیف درسی و کمک در آزمونها و در نهایت به جای آنها آزمون دادن یا رساندن پاسخها و جواب سوالات است که در صورت مقاومت و عدم اجابت به خواسته ها، در گروه مجازی رسمی و غیر رسمی دانش آموزان، مورد توهین، آزار و اذیت، کم توجهی و طرد از طرف سایبربولرها قرار می گیرند و در برخی گروهها به طور عمد حذف می شوند.این مساله در ایام امتحانات شدت بیشتری به خود می گیرد و خواسته اساسی سایبربولرها ارسال پاسخها و جواب سوالات یا به جای آنها آزمون دادن است که نوعی تقلب و خلاف آیین نامه های مدارس است. وجه افتراقی این پدیده با پدیده «همیار تقلب» که جدیدا رواج پیدا کرده بحث زور گویی و قلدری است که در همیار تقلب، معمولا انگیزه اساسی،گرفتن پاداشهای مالی و پول و با اراده و انتخاب افراد ، است. سایبر بولینگ اثرات جسمی و روحی فراوانی را بر قربانیان خود تحمیل می کند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:

- اجتناب و پرهیز از صحبت کردن در خصوص روند آموزش مجازی و یا امتحانات جهت فراموشی تجارب دردناک
- دوری کردن از وسایل الکترونیکی آموزشی مثل تبلت، لپ تاپ، گوشی هوشمندو...
- بروز احساسات منفی مثل خشم، نا امیدی، کم طاقتی و نگرانی زیاد و اضطراب و وحشت زدگی.
- اختلال در خورد و خوراک، خصوصا کم اشتهایی و خواب شبانه
- اهمال کاری تحصیلی و افت تحصیلی محسوس
- عدم گفتگو با والدین در این خصوص به دلیل خودمحوری و خودسانسوری در دوره نوجوانی و...

همچنین مهمترین نشانه های سایبر بولرها ( قلداران مجازی):

- سابقه آزارگری در مدرسه را داشته و یا خود زمانی قربانی سایبر بولرها بوده است.
- چند اکانت دارند و اغلب آنها به اسم های مختلف فعالیت می کنند.
- در صورت حضور افراد در نزدیکی آنها، سریعا صفحه نمایشگر خود را عوض می کنند.
- خندیدن زیاد هنگام وب گردی یا سیر در فضای مجازی
- عدم‌گفتگو با دیگران در خصوص کارهایی که انجام می دهند.
- معمولا دارای سطوح بالایی از اضطراب و خشونت اجتماعی هستند.
- مشکلات اساسی در اعتماد به نفس دارند و عزت نفس آنها آسیب دیده است.

توصیه های کاربردی به والدین در ایام امتحانات مجازی نیز عبارتند از : والدین، مهارتهای سواد رسانه را فرا بگیرید و به فرزاندان خود بیاموزید.

- قرارداد مشخص و مکتوب در خصوص استفاده از فضای مجازی با فرزند خود منعقد کنید.

- زمان بیشتری را با فرزندان خود سپری کنید و سعی کنید دوستان او را بشناسید. در خصوص وب گردی ها و یا محتوای ارائه شده در گروههای مدرسه و تکالیف و امتحانات با او صحبت کنید.

- نشانه های بی اشتهایی، بی خوابی، پرخاشگری و هرگونه رفتار غیر طبیعی فرزند را رصد کنید و در خصوص آن با او صحبت کنید. در صورت توافق به مشاور و روانشناس مراجعه کنید.

- رابطه خود را با مدرسه و معلمان،بیشتر کنید و از این طریق روند آموزشی و امتحانات فرزند خود را رصد کنید.

- در خصوص مقوله سایبر بولینگ با فرزند خود صحبت کنید و از او بخواهید که در صورت وقوع این مساله، شما را در جریان بگذارد.

- قوانین حاکم بر فضای مجازی و حقوق افراد و همچنین حدود فعالیت ها و مصادیق سایبر بولینگ را به فرزندان خود آموزش دهید.

- از فرزندان خود بخواهید که پروتکل ها و دستور العملهای عمومی و اختصاصی هر امتحان را بداند و آنها را اجرا کند‌ و بداند که شما هم بر عملکرد آنها نظارت می کنید.

- در زمان امتحان، ضمن فراهم کردن شرایط روحی و روانی سالم و همچنین امکانات لازم، همواره،رفتارها و جلوه های هیجانی فرزند خود را قبل، حین و یا بعد از امتحان رصد و نظارت کنید.

- در صورت بروز علایم رفتاری و هیجانی ناشی از سایبر بولینگ، ضمن حفظ خونسردی و پذیرش شرایط فرزند، همواره نقش حمایتی خود را ایفا کنید و در صورت نیاز به درمانهای حرفه ای از کلینیک های ارائه دهنده مشاوره و خدمات روانشناختی کمک بگیرید.

*کارشناس روانشناسی تربیتی

ارسال دیدگاه

پربازدیدترین ها
آخرین اخبار