سید مجتبی علوی*
نقش آیات و احادیث در فرهنگ‌سازی شهری
در علم روان‌شناسی، همواره تاکید شده که جهت نهادینه شدن یک رفتار مناسب در میان عموم یک جامعه، استفاده از مصداق‌ها و مثال‌هایی که عینی‌اند یا مخاطب به دلیل آشنایی قبلی قابلیت ارتباط سریع‌تر و بهتری با آنها دارد، می‌تواند نقش پررنگی در نتیجه مطلوب رسیدن داشته باشد.
آیات مبارک قرآن مجید، احادیث و روایات ائمه معصومین و آموزه‌های دینی و مذهبی که به نسل‌های بعد از ایشان رسیده است، همواره دارای مفاهیم غنی بوده و در ظرف مکان و زمان نمی‌گنجد. به همین خاطر هم است که اسلام، دین همیشه و همواره است و هیچگاه طراوت و تازگی خود را از دست نمی‌دهد.
حتی در تخصصی‌ترین و خاص‌ترین موارد الهی و معنوی، زیرمتن‌هایی مرتبط به موارد انسانی و زندگی مادی بشر نیز در کنار توسعه بعد روحی و روانی و معنوی، مشاهده می‌شود که دین مبین ما را غیر از آن وجوه غنی معنوی و فراانسانی، کاربردی و ملموس می‌نمایاند.
این ویژگی منحصربه‌فرد، آن‌قدر متنوع و گوناگون است که حتی امروز که به قولی، انسان معاصر از مدرنیته نیز عبور کرده، نیاز روز جامعه را پوشش می‌دهد و برطرف کننده مشکلات انسان امروز و فردا است.
حوزه مدیریت شهری به شکل مستقیم و ویژه با مسایل و دغدغه‌های روز جامعه روبه‌روست که می‌بایست برای هر کدام از آنها، برنامه‌ریزی گسترده‌ای انجام گیرد تا بتوان همگام با مسایل مختلف شهری، پیش رفت و محیط امن‌تری (چه از نظر فیزیکی و چه به لحاظ ذهنی و روانی) برای شهروندان فراهم کرد.
یکی از مشکلات و دغدغه‌های مهم جوامع امروز شهری، مسأله ترافیک و فرهنگ استفاده صحیح از ناوگان و شبکه حمل و نقل شهری و نیز، استفاده مناسب شهروندان از خودروهای شخصی‌ست.
در این‌باره البته قطعا باید زیرساخت‌ها و سخت‌افزارها را مدام بهینه و به روز کرد اما واضح است که در مدیریت‌های شهری امروز، نقش فرهنگ به‌عنوان یکی از مبنایی‌ترین موارد توسعه، بسیار ملموس و اثرگذار است. به همین جهت و با تاکید بر آنچه در مقدمه این طرح بدان اشاره شد، بخش فرهنگ مذهبی و آیینی ما می‌تواند به شکل جدی در فرآیند فرهنگ‌سازی بهتر، جهت مقابله با معضلات اجتماعی و شهری، به کار آید و موثر واقع شود.
در علم روان‌شناسی، همواره تاکید شده که جهت نهادینه شدن یک رفتار مناسب در میان عموم یک جامعه، استفاده از مصداق‌ها و مثال‌هایی که عینی‌اند یا مخاطب به دلیل آشنایی قبلی (از نظر هویتی و تاریخی و فرهنگی و مذهبی و...) قابلیت ارتباط سریع‌تر و بهتری با آنها دارد، می‌تواند نقش پررنگی در به نتیجه مطلوب رسیدن داشته باشد.
به طور مثال امام علی (ع) می‌فرمایند: «هر که عنان خشم خود را رها کند، مرگش شتاب می‌گیرد». موارد بسیاری را شاهد بوده‌ایم که شخصی موقع رانندگی به خاطر عصبانیت ناشی از یک اتفاق قبلی که باعث شده تمرکز شخص به هم بریزد و دقت در رعایت موارد ایمنی از طرف او به پایین‌ترین حد ممکن برسد، تصادف کرده و فاجعه‌ای را خلق کرده است.
استفاده از ظرفیت‌های مختلف مدیریت شهری جهت ارائه و گسترش این طرح در سطح شهر به شکل تبلیغاتی و کاربردی و آموزش آنها به پرسنل شهرداری ساری و سازمان‌های تابعه و ارائه آنها به شهروندان در قالب بروشورها و کتابچه‌ها و نیز به شکل انجام مسابقات درون و برون سازمانی با محوریت تلفیق احادیث و روایات با مسائل شهری، نکات متنوعی است که در طرح مذکور دیده شده که می‌تواند دستآوردهای مناسبی در حوزه مدیریت و مهندسی شبکه حمل و نقل شهری ساری به ارمغان بیاورد.در آموزه‌های رانندگی شهری و جاده‌ای هم یکی از اصولی که همیشه بر آن تاکید می‌شود، داشتن آرامش، هنگام رانندگی‌ست. ارتباط بین این‌گونه احادیث و روایت با مفاهیم امروزی، اصلی‌ترین هدف طرح مذکور است که می‌تواند بازخوردها و نتایج مثبت کوتاه‌مدت و درازمدت بسیاری به همراه داشته باشد.
*مسئول روابط عمومی و امور فرهنگی سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل و نقل شهرداری ساری
ارسال دیدگاه