شهادت امام رضا(ع) با زهر را چگونه می توان تفسیر کرد

به گزارش ایسنا، حجت الاسلام و المسلمین محمد ابراهیم ایزدخواه در خصوص ماجرای شهادت امام و انگیزه مامون از به قتل رساندن ایشان عنوان کرد: زمانی که مامون با برادرش امین درگیر شد و او را به قتل رساند و سر وی را در بلاد گرداند تا همگان به مرگ او پی ببرند، اعراب به شدت از او خشمگین شدند چرا که امین هم از پدر وهم از مادر عرب محسوب می‌شد.

وی افزود: از طرفی مامون از جانب مادر ایرانی بود و چون ایرانیان هم اعراب را مردمانی غاصب می‌دانستند و با آنها در ستیز بودند مامون احساس تنهایی می‌کرد در نتیجه تصمیم گرفت تا برای آرام کردن ایرانیان و اعراب امام رضا علیه السلام را از مدینه به خراسان بیاورد تا هم بتواند امام را تحت نظر قرار دهد و هم ایشان را در حکومت شریک کند.
مدرس دانشگاه قم ادامه داد: امام که از اهداف شوم مامون با خبر بودند با آمدن به خراسان مخالفت کردند اما مامون به اجبار ایشان را به خراسان آورد و مخفیانه به طوس برد، در طوس مجلسی برپا کرده و امام را به خلافت دعوت کرد که امام نیز در پاسخ به او فرمود اگر خلافت حق و جایگاه توست که نباید آن را به فرد دیگری بدهی و اگر هم حق تو نیست که نمی‌توانی درباره آن تصمیم بگیری.

ایزدخواه اضافه کرد: بعد از دعوت امام به خلافت، مامون از امام خواست تا ولیعهدی را بپذیرد اما امام این درخواست را رد کرد و پس از آن مامون امام را مجبور به پذیرش ولیعهدی کرد و امام نیز به ناچار این درخواست را قبول کردند.

مدرس دانشگاه قم بیان کرد: در خصوص شهادت امام رضا علیه السلام سوالی در اذهان مطرح می‌شود که آیا امام می‌دانستند آن انگور مسموم و کشنده است یا خیر؟ اگر می‌دانستند و از آن انگور خوردند این به نوعی خودکشی محسوب می‌شود که در اسلام گناه کبیره است، اگر نمیدانستند که این با علم غیب ائمه در منافات است.

وی در پاسخ به این سوال تشریح کرد: کلیت این امر مربوط به علم امامت است که منحصر به امام رضا هم نیست و در خصوص همه ائمه مطرح می‌شود چرا که تمام امامان به جز امام حسین که توسط شمشیر به شهادت رسید، توسط زهر به شهادت رسیدند.

مدرس دانشگاه قم اضافه کرد: در پاسخ به این سوال عموما دو جواب مدنظر قرار می‌گیرد که یکی از آنها مقبولیت بیشتری دارد و این است که امام نسبت به این مورد علم اجمالی داشته‌اند اما علم تفصیلی نداشته‌اند، چرا که لزومی ندارد ائمه بر همه ذرات عالم علم تفصیلی داشته باشند.

ایزدخواه ادامه داد: هر زمان که نیاز باشد وامام اراده کند علم در اختیار او قرار می گیرد و علم به صورت اجمالی همیشه وجود دارد و در خصوص نحوه شهادت امام هم علم به همین صورت بوده و علم تفصیلی و جزئی وجود نداشته است یعنی امام به تفصیل می‌دانست که به وسیله زهر مسموم شده و به شهادت می‌رسد اما دقیقا نمی‌دانست چه وقت و زمانی.

وی بیان کرد:نکته سومی که در این پرسش مطرح می‌شود این است که امام علم تفعیلی داشته اما مکلف به انجام آن نبوده است؛ بلکه امام مطابق زندگی مردم عمل و زندگی می‌کرده و چون باید الگوی مردم می‌بوده نمیتوانسته جدا از مردم باشد و سبک زندگی وی با آنها متفاوت باشد.

مدرس دانشگاه قم اضافه کرد: این علم تفعیلی به این معناست که امام می‌دانسته به دست مامون، توسط زهر و در چه زمانی به شهادت می‌رسد اما بنا به تقدیر و مشیت الهی مجبور به انجام این عمل شده است، چرا که به هر حال امام نیز یک انسان بوده و باید به نحوی از دنیا می‌رفتند.