روزگار این دره کِی به سامان می رسد؟

به‌گزارش ایسنا، دره گردو با وسعت ۱۰۰ هکتار در جنوب شهر اراک واقع شده و به لحاظ جغرافیای خاصش سالیان بسیاری است که مورد توجه طبیعت‌گردان، ورزشکاران و کوهنوردان است، اما با وجود این سطح از استقبال و برگزاری برنامه‌ها و جشنواره‌های مختلف در این منطقه، هیچگونه زیرساخت خدماتی و رفاهی در این منطقه وجود نداشت و تنها عنوان یک منطقه گردشگری را یدک می‌کشید.

وقتی شهرداری مدیر شد

در سال ۱۳۹۴ پس از یک وقفه طولانی در انجام اقدامات توسعه گردشگری در منطقه، تفاهم‌نامه‌ای بین اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی و شهرداری اراک با استناد به بند ج ماده ۱۴۷ قانون برنامه پنجم توسعه، منعقد و شهرداری به عنوان سرمایه‌گذار مادر در منطقه نمونه گردشگری دره گردو، متولی مدیریت اراضی این منطقه شناخته شد، اما با وجود این تفاهم‌نامه عملا اتفاقی در منطقه نیفتاد چراکه این اراضی متعلق به شهرداری اراک نبود و از طرفی دره گردو در حریم شهر واقع است و به لحاظ قانونی شهرداری‌ها نمی‌توانند در حریم شهر فعالیت‌های عمرانی و زیرساختی انجام دهند.

در ابتدای سال ۹۶ با ایجاد تغییراتی در برخی از بندهای توافق‌نامه بین میراث فرهنگی و شهرداری، مجددا توافق‌نامه جدیدی به امضای دو طرف رسید، اما با توجه به روی کار آمدن شورای شهر دوره پنجم و ایجاد تغییرات پی در پی در شهرداری اراک، آخرین توافق‌نامه منعقد شده نیز روی اجرا به خود ندید.

تصویب فاز یک طرح در کارگروه امور زیربنایی در سال ۹۶

۱۲ اسفندماه ۱۳۹۶ مهدی زندیه‌وکیلی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مرکزی در جلسه انطباق طرح گردشگری دره گردو با اسناد مالکیتی اراضی این منطقه اظهار کرد: طرح آماده‌سازی فاز یک منطقه نمونه گردشگری دره گردو به مساحت ۸۰ هکتار به تصویب کارگروه امور زیربنایی و شهرسازی استان رسیده و آماده اجرای طرح‌های گردشگری است.

به‌گفته وی؛ بخشی از اراضی طرح، داخل حریم و در مالکیت دولت به نمایندگی سازمان ملی زمین و مسکن و بخشی از آن در خارج از حریم شهر اراک و از اراضی ملی و در اختیار منابع طبیعی است و بخشی هم اوقافی است که باید پس از مساحی دقیق و تعیین مالکیت‌ها، اراضی داخل در محدوده طرح ۸۰ هکتاری به مجری آن یعنی شهرداری اراک واگذار شود.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی تاکید کرد: سه نفر کارشناس از ادارات کل راه و شهرسازی، منابع طبیعی و اوقاف و امور خیریه محدوده مالکیت‌ها را به صورت دقیق مشخص و در یک نقشه ترسیم کرده و در جلسه آتی ارائه کنند.

زندیه‌وکیلی ضمن تاکید بر اولولیت اجرای طرح در پهنه رودکنار دره گردشگری گردو گفت: باید هرچه زودتر امکان واگذاری اراضی مشمول طرح به شهرداری اراک فراهم شود تا شهرداری نسبت به انجام مراحل بعدی از جمله تامین اعتبار و جذب سرمایه‌گذاران برای مشارکت در طرح مذکور اقدام کند.

مشکل عدم تفاهم!

اجرای طرح گردشگری دره گردو در سال ۱۳۹۷ نیز درگیر جلسات و ناهماهنگی‌ها شد، اما در تیرماه ۱۳۹۸ حسن حسینی معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی استان مرکزی درباره آخرین وضعیت پروژه سرمایه‌گذاری در دره گردو اظهار کرد: در حال حاضر اداره میراث فرهنگی استان مرکزی دره گردو را به عنوان یک منطقه نمونه گردشگری براساس طرح جامعی به شهردار اراک واگذار کرده است.

براساس اعلام حسینی، مشکل اصلی دره گردو که طی سال‌های گذشته بارها برای رفع آن جلسه برگزار شده، این است که طبق مصوبات گذشته اراضی این منطقه باید به سرمایه‌گذار مادر (شهرداری اراک) واگذار شود، اما بنابر دلایلی که نمی‌دانم چیست، این کار توسط راه و شهرسازی و منابع طبیعی که مالک اراضی مذکور هستند، انجام نمی‌شود. در اجرای طرح مشکل قانونی وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد مشکل اصلی عدم تفاهم و تبادل، بین سازمان‌ها و ادارات استان مرکزی است.

معاون گردشگری استان نیز افزود: اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی طی سال‌های گذشته مکاتباتی را برای مشخص شدن قیمت نهایی زمین‌های اراضی دره گردو با اداره راه و شهرسازی و منابع طبیعی استان انجام داده ولی تا به امروز قیمت مشخصی برای خرید اراضی مذکور اعلام نشده است.

قفل طرح در خرداد ۹۹ باز شد

پس از کش و قوس‌های فراوان در نهایت سید علی آقازاده استاندار مرکزی شخصا به موضوع ورود کرد و در نهایت، هفتم خردادماه ۱۳۹۹ طی بازدیدی از دره گردو بیان کرد: تمامی تلاش‌ ها به کار گرفته شده تا این کانون گردشگری از شرایط نابسامان خارج شود و به وضعیت مطلوب برسد. هرچند در دهه اخیر اقدامات خوبی بویژه در زمینه آبخیزداری و کارهای زیرساختی از سوی دولت، دستگاه‌ها و شهرداری اراک به‌ صورت پراکنده انجام شده است.

آقازاده با بیان اینکه در بودجه امسال شهرداری اراک، ۱۵۰ میلیارد ریال برای منطقه گردشگری گردو پیش‌بینی شده و استانداری مرکزی نیز با وجود تنگنای اعتباری، ۵۰ میلیارد ریال برای آبرسانی به مناطق بالادست و فضای سبز این منطقه در نظر گرفته است، گفت: قرار است که عملیات عمرانی از سوی شهرداری اراک در چهار جبهه منطقه گردشگری گردو اراک کلید بخورد و در راستای ایجاد راه و جاده دسترسی، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای کاربری‌های تجاری، فرهنگی و گردشگری، آبرسانی به منطقه بالادست ۹۷ هکتاری و فضای سبز اقدامات موثری صورت بگیرد.

استاندار مرکزی افزود: درخصوص راه دسترسی و نقطه اتصال به کمربندی جنوبی در ورود و خروج، تصمیمات خوبی در جریان است و ایجاد مجتمع گردشگری در این منطقه پس از ۱۰ سال به شرایط قابل قبول و رضایت بخشی رسیده است.

با توجه به ابلاغ طرح جامع منطقه گردشگری دره گردو، شهرداری اراک موظف به تامین زیرساخت‌های لازم در منطقه است که از خردادماه کار خود را با انتخاب پیمانکار آغاز کرده است.

دره گردو در سال ۹۹ صاحب ردیف بودجه‌ای شد

شهردار اراک در خصوص آخرین وضعیت اجرای طرح جامع منطقه گردشگری گردو گفت: برای پروژه گردشگری دره گردو با همکاری شورای شهر اراک ردیف اعتباری در بودجه سال ۹۹ در نظر گرفته شد ولی تا قبل از این ردیفی وجود نداشت و با این ردیف، شهرداری هر سال موظف است بودجه‌ای برای منطقه در نظر بگیرد.

محمدکریم شفیعی گفت: در حال حاضر کار آغاز شده و قرارداد پیمانکار ۱۲ میلیارد تومان است که ۵ میلیارد تومان هم طبق قول مساعد استاندار مرکزی از محل منابع استانی اختصاص می‌یابد و در واقع تا پایان سال جاری در حدود ۲۰ میلیارد تومان در منطقه برای تامین و توسعه زیرساخت‌ها هزینه می‌شود تا سرمایه‌گذاران برای سرمایه گذاری در منطقه جلب شوند.

وی افزود: در گام اول در مسیر رودکنار دره، نشیمن‌گاهی برای مردم آماده می‌شود و سپس اقدامات لازم جهت هدایت آب و تاسیسات انجام می‌گیرد، همچنین از کمربندی جنوبی به جهت ایجاد راه دسترسی به منطقه، پروژه‌ای در دستور کار است که سازمان عمران شهرداری اجراکننده آن خواهد بود و با توسعه زیرساخت‌های آب و برق و تاسیسات شهری، توسعه فضای سبز و کاشت درختان و تکمیل رینگ، منطقه آماده سرمایه‌گذاری است.

شهرداری درصدد احداث زیرساخت‌هاست

وی با بیان اینکه در حال‌حاضر در تلاشیم که آب قنات وزیری از میدان انقلاب به سمت دره هدایت شود و آب‌های سطحی نیز از بالادست رودکنار جریان یابد تا در فصل گرم سال امکان آبیاری فضای سبز مهیا شود، گفت: قسمتی از کار که توسط پیمانکار در حال انجام است تا پایان بهار سال ۱۴۰۰ پایان می یابد و فاز اول به محض تکمیل مسیر دسترسی که برای انجام آن باید از توان پیمانکاران هم استفاده شود، به اتمام می رسد و برای واگذاری به سرمایه گذاری که در همین لحظه به جهت اجرای پروژه‌هایی مانند تله‌کابین، هتل، رستوران، فضاهای ورزشی مختلف و ... متقاضی هستند، آماده است.

شهردار اراک در خصوص وقفه ایجاد شده در اجرای این پروژه طی سال‌های اخیر گفت: دره گردو در حریم شهر واقع شده و از نظر قانونی شهرداری نمی‌تواند در حریم شهر کاری انجام دهد و باید میراث فرهنگی یا راه و شهرسازی یا دستگاه‌های دیگر وارد عمل می شدند، اما با توجه به اینکه شهر اراک در واقع تفرجگاه مناسبی ندارد، طی ۱.۵ سال اخیر تلاش زیادی شد تا در نهایت شورای شهر به تفاهم رسید تا ردیفی برای این منطقه در بودجه شهرداری اراک لحاظ شود که البته لازم است در کنار شهرداری دستگاه‌های دیگر مانند میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و استانداری نیز منابع دولتی و استانی را در اختیار قرار دهند چراکه بودجه شهرداری کفایت نمی کند، اما مدیریت شهری به جهت انجام وظایف اجتماعی خود به پروژه ورود کرد.

اراضی دره مشکل مالکیتی دارد/راه و شهرسازی واگذار نمی‌کند

شفیعی اضافه کرد: یکی از مشکلات این پروژه مسئله مالکیت است چراکه یک سرمایه گذار برای اختصاص سرمایه خود در یک پروژه باید از وضعیت مالکیت زمین مطمئن باشد، در حال حاضر اراضی این پروژه در اختیار راه و شهرسازی است در حالی که با انتقال آن به شهرداری براحتی می‌توان با سرمایه گذار وارد مذاکره شد، مقرر بود که راه و شهرسازی یا زمین را به شهرداری بفروشد یا بهره‌برداری بلندمدت را به شهرداری واگذار کند که البته شورای شهر تمایل به خرید زمین دارد که فعلا پیگیریم تا تصمیم نهایی اتخاذ شود.

واگذاری پس از تصویب کاربری و امضای نقشه جانمایی

مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی نیز در خصوص طرح گردشگری دره گردو گفت: این طرح شامل کاربری‌های مختلف همچون بوستان خانواده، بوستان خطی کنار رود، پذیرایی سبک، خدمات بین‌راهی، تفریحی، ورزشی، فرهنگی، تجاری، اقامتی، درمانی، تاسیسات و تجهیزات شهری، آموزشی و پارکینگ است و هر گونه واگذاری زمین دولتی به اشخاص حقیقی و حقوقی پس از تصویب کاربری و امضای نقشه جانمایی از سوی مدیران عضو کارگروه امور زیربنایی شورای توسعه و برنامه ریزی استان صورت می‌پذیرد.

احمد مرزبان با بیان اینکه واگذاری عرصه با کاربری گردشگری حسب ماده ۲۲ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت به بهای کارشناسی روز و به صورت ۱۰ درصد نقد و الباقی اقساط پنج ساله بدون بهره صورت می‌گیرد، افزود: واگذاری اراضی صرفا به اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی که دارای موافقت اصولی اجرای طرح از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باشند، صورت می‌پذیرد.

مانع کار شهرداری نشده‌ایم/برای واگذاری مراجعه‌ای نداشتیم

وی با تاکید بر اینکه تاکنون علیرغم واگذار نشدن زمین به شهرداری هیچگونه ممانعتی از کار اجرایی به عمل نیامده است، گفت: البته شهرداری اراک هیچگونه مراجعه‌ای به اداره کل راه و شهرسازی جهت ارائه مستندات همچون موافقت اصولی میراث فرهنگی یا ارائه تقاضای واگذاری عرصه پس از تصویب نقشه نداشته است.

شهر اراک فاقد منطقه تفریحی و گردشگری مناسب است و این مسئله‌ای است که همگان بدان اذعان دارند و در نتیجه باید فکری جهت ایجاد تفرجگاهی برای جمعیت این شهر کرد و "گردو" به عنوان منطقه‌ای شناخته شده و مورد علاقه اراکی‌ها بهترین گزینه به نظر می‌رسد.

متاسفانه تاکنون اجرای پروژه گردشگری دره گردو درگیر موازی کاری‌ها و کوتاهی‌های بسیار بوده است، اما آنچه می‌تواند در اجرای این پروژه سرعت ایجاد کند، در گام اول تعیین مالکیت زمین است که قطعا با واگذاری آن به شهرداری همزمان با توسعه زیرساخت‌ها مسئله جذب سرمایه‌گذاری نیز تسریع می‌شود.

۶ ماه از سال ۹۹ گذشته و هنوز راه و شهرسازی با وجود ابلاغ طرح جامع گردشگری منطقه، هنوز اقدامی جهت نحوه واگذاری زمین به شهرداری نکرده و شهرداری نیز در این مسیر گامی برنداشته است، پس لازم است که دستگاه‌های نظارتی علت این مسئله را بررسی کنند چراکه با این رویه قطعا اتمام این پروژه و جذب سرمایه‌گذار به عمر دولت دوازدهم قد نمی‌دهد و حتی لازم است که استاندار مرکزی در امر واگذاری این اراضی ورود کند.

از طرفی بعید نیست که در آینده‌ای نه چندان دور اقدامات شهرداری در زمینی که هنوز واگذاری آن صورت نگرفته، خود به پرونده‌ای جدید و سنگی تازه در مسیر ساماندهی این دره تبدیل شود.

از طرف دیگر آنچه بیشتر از آماده‌سازی این منطقه برای سرمایه‌گذاری حائز اهمیت است، حضور سرمایه‌گذار بخش خصوصی است که هنوز افقی برای آن ترسیم نشده است، وضعیت اقتصادی به شکلی است که شاید در حضور بخش خصوصی برای استقرار تاسیسات گردشگری در منطقه ابهاماتی وجود داشته باشد و در واقع چشم اندازی برای بهره‌برداری کامل از این مجموعه گردشگری فعلا دیده نمی‌شود.

در مجموع به نظر می‌رسد با این روند لاک‌پشتی اقدامات و تنگ شدن حلقه اقتصاد، حداقل باید یک دهه یا بیشتر منتظر ماند تا دره گردو به یک منطقه گردشگری تمام و کمال تبدیل شود و بتواند گردشگران را از گوشه و کنار استان و حتی کشور به خود جذب کند و حتی به اقتصاد گردشگری این شهر کمک کند.