آرشیو ملی ایران در جهان از منظر تنوع و کیفیت محتوایی اسناد جایگاه بالایی دارد

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، محسن روستایی از پژوهشگران و کارشناسان ارشد اسناد تاریخی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. وی ضمن تجارب مدیریتی و اجرایی، تألیفات متعددی در حوزۀ سندپژوهی منتشر کرده است و کتاب «تاریخ طب و طبابت در ایران به روایت اسناد» تألیف این سندپژوه است که در دورۀ بیست و دوم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به عنوان کتاب سال برگزیده شده است.

بر این اساس محسن روستایی به عنوان سندپژوه، معلم خط سیاق و فهرست‌نویس اسناد تاریخی (مشاور معاونت اسناد ملی) به تشریح جایگاه آرشیو ملی ایران در شرایط فعلی و چگونگی رسیدن آرشیو ایران به استانداردهای جهانی پرداخت.

وی عنوان کرد: اسناد تاریخی بیشماری از ادوار مختلف در آرشیو ملی موجود هستند، که می تواند مورّخین و سندپژوهان علا‌قمند را با گرایش‌های علمی مختلف برای رجوع به سازمان اسناد ترغیب کند و ما در این زمینه می‌توانیم در منطقه و در مقایسه با سایر کشورها به این جریان و آرشیوداری مدرن و علمی توجه بیشتری کنیم تا پژوهش‌های مستند روز به روز افزایش پیدا کنند و اطلاعات دانش در حوزۀ کلید واژه‌های آرشیوی و ایده‌های تاریخ اجتماعی و مردم‌شناسی گسترش یابد بنابراین مراجعه و توجه به سازمان اسناد و آرشیو ملی ایران را باید بر همگان و آحاد مردم و مدیران اجرایی کشور هموار کنیم.

روستایی تصریح کرد: در مخازن آرشیو ملی ایران گنجینه‌ای از اسناد منحصر به فرد تاریخی از دورۀ ایلخانان تا روزگار حاضر وجود دارند که در وهلۀ نخست نظر سندپژوهان و در مرحلۀ بعدی ضرورت رجوع نهادها و دولت‌مردان کشور را به آرشیو ملی و بایگانی کل کشور جلب خواهد کرد؛ از این روی تجارب علمی آرشیویست‌ها و سندپژوهندگان اسنادی می‌تواند در قالب مقالات و رساله‌های پژوهشی و دانشگاهی و گزارشات حقوقی، سیاسی و اجتماعی برای مجامع علمی و بین‌المللی بسیار حائز اهمیت باشد.

این سندپژوه و معلم خط سیاق تأکید کرد: بر این اساس و با توجه به ظرفیت مناسبی که در کشور فرهنگی ایران و آرشیو ملی وجود دارد با عبور از آسیب‌ها و ممارست در برنامه‌ریزهای مؤثر مدیریتی و فن‌آوری می‌توانیم؛ جزو چند آرشیو برتر جهان قرار گیریم. چرا که این یک واقعیت است که به دلیل شرایط فرهنگی و تاریخی و تنوع اسناد آرشیوی و با وجود کارشناسان برنامه‌ریزی اسناد و مدارک سازمان و مورّخین صاحب‌نظر، جایگاه ایران می‌تواند در میان آرشیوهای منطقه آسیا و در سطح بین‌الملل هر روز تغییر کند و در سطوح ارزشیابی، تنظیم و توصیف، حفاظت و مرمت، خدمات‌رسانی اطلاعات و ... آرشیوی تجارب خود را گام به گام تثبیت کند.

روستایی با تأکید بر ارتقای آموزش‌های کاربردی و نوین و نظارت بر مدیریت اسناد دربارۀ جایگاه دیگر کشورهای برتر در حوزۀ آرشیو عنوان کرد: هر کشوری شرایط ویژه خود را در زمینه ساماندهی، پژوهش‌های میدانی و تاریخی و در اختیار گذاشتن اسناد به مراجعین ضوابط و دستورالعمل‌های مشخصی دارند ولی در مجموع برخی از آرشیوهای اروپایی و کشوری چون ترکیه و سرزمین‌های آسیای میانه و مرکزی که با ایران مشترکات فراوانی دارند برای تقویت آرشیو ملی و تخصصی خود مقررات هوشمندانه‌ای را وضع کرده‌اند و به نتایج نسبتاً موفقی نیز دست یافته اند.

وی خاطرنشان کرد: ولی از نظر کثرت، تنوع و بیان دقیق وقایع و حوادث تاریخی به پای آرشیو ملی ایران نمی‌رسند. چرا که ادبیات و تاریخ این مرز و بوم آنقدر غنی و سزاوار است که این امر مهم و حیاتی بر مکاتبات و گزارشات اداری و مراسلات شخصی و عرفی طبقات مختلف اجتماعی تأثیر و تأثر به‌سزایی داشته است.