برنگرداندن ارز و ضرورت طرح همه مسائل

این روزهای سخت و عجیب استیلا یافته بر زندگی و کسب و کار ایرانیان، جز با سازگاری، همدلی و همبستگی واقعی سپری نخواهد شد. مسائل اقتصادی بدون چون وچرا در کانون گرداب افتاده و در این روزگار نهاد دولت که زیر بار تحریم و فشار کرونا و از آن مهم‌تر انتقادهای بعضاً غیر منصفانه قراردارد، نمی‌داند بهترین کار کدام است. اما در چنین گرداب مهیبی، سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی برای رهایی خود رفتار جزیره‌ای را به مثابه راهبرد برگزیده و از همین دریچه به همه مسائل نگاه می‌کنند؛ این نوع نگاه باعث شده فشارها بر بخش‌های مختلف بیشتر شود.

به‌طور مثال بانک مرکزی که مسئولیت و وظیفه دشوار سیاستگذاری ارزی را بر دوش دارد از سوی همه گروه‌ها و جریان‌ها زیر فشار است که چرا قیمت دلار روندی فزآینده دارد. بدیهی است که بانک مرکزی با دست‌های خالی و کمبود جدی ارز نمی‌تواند التهاب‌های بازار را مدیریت کند. اما مدیران محترم بانک مرکزی به جای اینکه همه مسائل و گرفتاری‌های کمبود عرضه ارز را بیان کنند، برنگرداندن ارز از سوی صادرکنندگان را درکانون توجه شهروندان و مدیران سیاسی قرار داده‌اند که به نظر می‌رسد پیامدهای بدی دارد و می‌تواند به مقوله صادرات که نیاز ضروری ایران امروز است، آسیب برساند.

بانک مرکزی حق دارد هرراه قانونی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات را انجام دهد اما باید توجه داشت که وقتی قیمت هردلار دربازار آزاد با قیمت هر دلار در سامانه نیما، امروز ۴ تیر ماه تفاوت حدود ۲۵ درصدی را نشان می‌دهد، چرا باید صادرکننده این رقم را از دست بدهد و سراغ سامانه نیما برود؟
از سوی دیگر برای شفاف‌سازی کامل باید آماری دقیق و بهنگام از ریز جزئیات صادرات به تفکیک انواع کالاها از سوی گمرک ارائه گردد تا معلوم شود سهم شرکت‌های بزرگ دولتی و خصولتی و سهم صادرکنندگان بخش خصوصی از ارزبرگشت داده نشده چقدر است تا داوری‌ها نسبت به صادرکنندگان در میان شهروندان عادلانه و منصفانه باشد.
براساس آمارهای غیررسمی دراین سال‌های اخیر بویژه از بهار 97 برشمار صادرکنندگان تازه وارد بازار شده بشدت افزوده شده است و باید این تفکیک نیز صورت پذیرد که کدام صادرکننده واقعی است و کدام گروه در زمره تازه واردان هستند.

علاوه برنکات یاد شده باید توجه داشته باشیم در شرایط تحریم سخت، صادرکنندگان ایرانی نیز گرفتار شده‌اند و برگرداندن ارز بسادگی سال‌های قبل از تحریم نیست. صادرکنندگان اصیل و قدیمی می‌خواهند برای همیشه فعالیت کنند و این راهبرد یکبار مصرف از سوی افراد دیگری صورت می‌پذیرد. انداختن توپ افزایش نرخ تبدیل دلار به ریال ایران به زمین صادرکنندگان اصیل و با سابقه ممکن است اصل صادرات را مخدوش و راه را برای فرصت طلب‌ها و موج سواران بازکند.
پیشنهاد مشخص این است که دولت محترم اولاً جزئیات صادرات را به تفکیک کالایی فاش کند و دوماً به طور دقیق بگوید کدام بخش از صادرکنندگان ارز را برنگردانده‌اند و سوماً دلایل را بشنود وسپس برپایه همه واقعیت‌ها عمل کند.

در صورتی که همه مسائل، دشواری‌ها و تفکیک‌های مطرح شده بر اساس این نوشته استخراج و انجام شد و بازهم شاهد این بودیم که شماری از صادرکنندگان با راهبرد و نیتی غیر از ادامه فعالیت و با هدف خارج کردن ارز از کشور اقدام می‌کنند، حق دولت است که با انتقاد و گلایه برخورد کند.
صادرکنندگان اصیل و با سابقه نیز بدون تردید با درک وضعیت فوق‌العاده کشور همه نیرو و توان کارشناسی وتخصصی خود را برای برگرداندن سریع‌تر ارز حاصل از صادرات به کشور به کار خواهند بست.

*نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران

منبع: ایران