نقش معلم در تقویت روحیه کارآفرینی دانش‌آموزان

برنامه " ضرب سکه " با موضوع نقش معلمان در بسترسازی کارآفرینی دانش آموزان با حضور مصطفی آذرکیش، مدیرکل فنی و حرفه ای و کار و دانش وزارت آموزش و پرورش، منیژه نسیمی سی سی، دکترای مشاوره، مدرس دانشگاه و شاغل در آموزش و پرورش و محمدصادق بیجندی ، معاون آموزشی جهاد دانشگاهی روانه آنتن رادیو گفت و گو شد.

آموزش و پرورش چه اقداماتی در جهت آموزش کارآفرینی انجام داده است؟

آذرکیش: حوزه کارآفرینی یک مولفه مهم در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ماست که به عنوان یکی از تکالیف در اسناد بالادستی آموزش و پرورش بر آن تاکید شده است. به عنوان مثال در سند تحول بنیادین بر تنظیم و اجرای برنامه جامع کارآفرینی و مهارت آموزی برای تمام دوره های تحصیلی تاکید شده است همچنین سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی موضوع کارآفرینی را به صورت پررنگ مطرح و برای وزارت خانه های آموزش و پرورش ، علوم و کار نیز وظایفی تعیین کرده است.

وزارت آموزش و پرورش از سال90 همزمان با آغاز برنامه درس ملی، آموزش درس کارآفرینی را در دستور کار خود قرار داد. کارآفرینی به عنوان ویژگی مدرسه در افق 1404 نیز طراحی و پیش نویس برنامه جامع مهارت آموزی و کارآفرینی تهیه شد. در همین راستا دروسی مانند کار و فناوری از پایه ششم ابتدایی و در دوره متوسطه اول در سه پایه هفتم، هشتم و نهم گنجانده شد و در دوره متوسطه دوم کارآفرینی به عنوان دروس اصلی آموزش داده می شود.

آموزش و پرورش چگونه کودکان و نوجوانان را به سوی مشاغل مورد نظرشان هدایت می کند؟

منیژه نسیمی: اساس آموزش و پرورش ساختن ماشین نیست بلکه ساختن انسان است . مهمترین دغدغه آموزش و پرورش طراحی مسیر زندگی و تحصیلی دانش آموزان بوده و هست ، از این رو تمام برنامه آموزشی و پرورشی در این نهاد در تمام مقاطع با هدف شناخت کامل دانش آموزان در خصوص استعدادها و توانایی های خود ، رغبت ها و علایق، شخصیت، ارزش های درونی بوده است تا آن را با نیازهای جامعه منطبق کنند. در واقع فضای آموزشی یک بستر مناسب برای شناخت استعدادهای خدادادی برای برآوردن نیازهای شخص و جامعه است.

چرا دانش آموزان پس از فارغ التحصیلی در آموزش و پرورش و ورود به آموزش عالی در یافتن شغل و مسیر مورد نظرشان مشکل دارند؟

دکتر بیجندی: دانشگاه ها محصول آموزش و پرورش را تحویل می گیرند . از آنجایی که نظام هدایت تحصیلی درستی در آموزش و پرورش وجود ندارد ، دانش آموزان در دانشگاه به دنبال هدایت مناسب شغلی هستند . در واقع مشکل اصلی در نظام آموزشی کشور این است که هنوز موفق نشده ایم یک ارتباط درست و معنادار میان هدایت تحصیلی و هدایت شغلی برقرار کنیم. اگر این پیوند به خوبی برقرار می شد آمارها ، بیکاری 48درصدی دانش آموختگان دانشگاهی را نشان نمی دانند.

نظام یادگیری و یاددهی ما باید به سه رکن دانش ، نگرش و مهارت توجه کند ، چرا که وقتی آموزش محقق می شود که این سه رکن در فرد اصلاح شود و در این سه بخش حرف هایی برای گفتن داشته باشد . بنابراین با قرار دادن چند واحد کارآفرینی در برنامه درسی دانش آموزان و دانشجویان مشکل حل نمی شود.

معلم‌ها چه نقشی در ایجاد روحیه کارآفرینی دانش آموزان دارند؟

آذرکیش: در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش معلم و مربی مترادف یکدیگر و به عنوان مهمترین عنصر در نظام تعلیم و تربیت در نظر گرفته شده اند. همچنین بنا بر ویژگی هایی که در معلمان وجود دارد ، نقش آنها در کارآفرینی حائز اهمیت است . یکی از این خصایص این است که افراد در برگزیدن شغل معلمی بیش از آن که به درآمد آن بیاندیشند در پی تاثیرگذاری هستند. به معنای دیگر معلم ها با تاثیر گذاری بر استعدادهای دانش آموزان ، مسیر زندگی آن ها را تغییر می دهند.

یکی دیگر از خصوصیت های معلم ها برای تقویت بعد کارآفرینی دانش آموزان ، ممارست و تمرین است که در این حوزه بسیار اهمیت دارد . معلم ها در برقراری ارتباط و انتقال مفاهیم بسیار ماهر هستند و از آنجایی که مهارت های ارتباطی یکی از ویژگی های مهم در بازاریابی و مدیریت است ، می توان گفت نقش معلمین در این مرحله از کارآفرینی بسیار پررنگ تر است.

محیط و فرصت کارآفرینانه و فرد کارآفرین سه مولفه مهم در این حوزه هستند که معلم ها نقش بسزایی در برآوردن آنها دارند. معلمین همیشه توانسته اند با ورود و مداخله به موقع در بسیاری از فرآیندهای یاد دهی و یادگیری ، به دور از آموزش های سنتی و حرکت به سمت .تکنولوژی فرصت های ارزشمندی را برای کارآفرینی فراهم کنند.