صورت سرخ فولاد و ذوب آهن ازنا از سیلی وعده ها

فولاد و تولیدات پایین دست آن از حیاتی‌ترین و پرکاربردترین صنایع محسوب می شود که با وجود هزینه های بالای احداث اما اشتغال، ارزآوری و خودکفایی قابل توجیهی دارند، زنجیره با ارزشی که لرستان از آن محروم است و طرح ۱۷ ساله فولاد و ذوب آهن ازنا، در آتش مشکلات مالی مقاومت می کند.

صنعت فولاد به طور مستقیم و غیرمستقیم در ایجاد فرصت‌های شغلی نقش زیادی ایفا می‌کند. مشاغل مستقیمی که در کارخانه های فولاد ایجاد می شوند و شغل های غیرمستقیمی که برای تولید انواع محصولات مرتبط از میز و صندلی گرفته تا خودرو و لوازم خانگی حاصل می شود.

علاوه بر اشتغال بسیار، خودکفایی و رونق تولید، ارزآوری و صادرات خوبی در چشم انداز فولاد و صنایع وابسته به آن ترسیم می شود تا جایی که به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت طی ۱۰ ماهه امسال علاوه بر افزایش تولید مس و فولاد، توانستیم در این بخش رکورد بزنیم و در بخش فولاد با پشت سرگذاشتن فرانسه و ایتالیا به رتبه دهم دنیا برسیم.

اکنون مصرف سرانه فولاد ایران حدود ۲۷۳ کیلوگرم و متوسط سرانه مصرف جهانی آن ۳۰۰ کیلوگرم است و در حالی تولید فولاد خام کشور در سال ۹۷ حدود ۲۵ میلیون تن بود عنوان می شود که ظرفیت تولید این محصول تا انتهای سال گذشته به حدود ۳۴.۵ میلیون تن رسید.

براساس گزارش طرح جامع فولاد تا پایان سال ۹۷، مجموع ظرفیت‌های فولاد ۱۳۳ میلیون تن است که از این میزان ظرفیت واحدهای فعال فولاد ۳۴.۵ میلیون تن، ظرفیت طرح‌های در دست اجرا و قابل تحقق فولاد ۲۰.۵ میلیون تن و ظرفیت مازاد فولاد برابر ۷۸ میلیون تن بوده است.

همچنین ذخیره زمین شناسی سنگ آهن ایران حدود ۵ میلیارد تن است که ۳.۳ میلیارد تن آن ذخیره قطعی بوده و از نظر کیفیت ۹۰ درصد سنگ آهن ایران از نوع مگنتیتی با میانگین عیار ۴۶ درصد است که به طور تقریبی با میانگین جهانی برابر است.

طرح فولاد و ذوب آهن ازنای لرستان نیز با توجه به مزایای ذکر شده و انتفاع حاصل از این صنعت، سال ۸۱ مجوز گرفت.

طرحی که قرار بود با سرمایه گذاری بیش از یک‌هزار میلیارد تومان یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های فولاد و ذوب ‌آهن کشور شود با سه سال فاصله پس از صدور مجوز اولیه در سال ۸۴ شروع به کار کرد اما با گذشت ۱۷ سال همچنان روی زمین مانده و وعده ها در کوره های آتش " نشدن" ذوب می شوند.

مجتمع فولاد و ذوب ‌آهن ازنا یکی از طرح‌های بزرگ استان است که ظرفیت اسمی تولید ۱.۲ میلیون تن انواع ورق‌های فولادی و در فاز دوم ۷۰۰ هزار تن شمش فولادی را دارد و قرار بود در فاز اول برای ۵۶۰ نفر و در فاز دوم برای ۶۰۰ نفر شغل ایجاد ‌کند اما همچنان نیمه کاره مانده اما گرم شدن کوره های ذوب آن همچنان بی نتیجه مانده تا جایی‌که صورت فولاد ازنا دیگر با سیلی هم سرخ نمی شود.

این پروژه حدود هشت سال به دلیل اختلافات سهامداران و تحریم‌های قبلی، تعطیل شده بود و آنها بارها درصدد فروش این واحد بودند اما چون این پروژه منابع بانکی دریافت کرده بود، کسی آن را تحویل نمی‌گرفت.

بیشترین مشکل این پروژه برای تکمیل تامین منابع ریالی است که از محل تسهیلات رونق تولید ۸۵ میلیارد تومان مصوبه دارد و به گفته مسوولان از ۱۸۵ میلیون دلار مصوبه ارزی طرح، بیش از ۹۰ درصد آن برای خرید ماشین‌آلات هزینه شده است.

عملیات اجرایی فولاد ازنا در سال ۹۰ با وجود پیشرفت پیشرفت فیزیکی حدود ۶۰ درصد متوقف شد و فعالیت مجدد آن در سال ۹۳ تاکنون تنها حدود ۲۰ درصد پیشرفت داشته و طرح اکنون با ۸۰ درصد کار انجام شده همچنان درگیر مشکل مالی و تامین اعتبار است.

اشتغال‌زایی حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر در استان لرستان و جلوگیری از خروج ۸۰۰ میلیون دلار ارز از کشور در صورت بهره برداری کامل، فولاد و ذوب آهن ازنا را به مطالبه ای عمومی و جدی تبدیل کرده است.

محمد شریعتمداری وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت نیز ۲۶ شهریور ۹۷ در بازدید از این طرح گفت: متاسفانه پیشرفت پروژه فولاد ازنا خیلی خوب نیست و مهم‌ترین مشکل آن تامین منابع مالی برای ادامه روند احداث این پروژه است.

او تاکید کرد: در این راستا با مسئوول کنسرسیوم بانک صنعت، معدن مذاکره شده تا وام مصوب خود را از مجمع کنسرسیوم دریافت کنند و بانک صنعت، معدن نیز باید در اولین فرصت تمدید یا تجدیدنظر در خصوص میزان این وام را انجام دهد.

او همچنین بیان کرده بود: تکمیل این پروژه علاوه بر مشارکت بانک، نیازمند همکاری مشارکت غیر بانکی است، اما دولت نیز در راستای این طرح از هیچ کمکی دریغ نخواهد کرد.

شریعتمداری تصریح کرد: تسهیلات موردنیاز این پروژه ۱۰۰ میلیارد تومان بوده که بخشی از آن اختصاص‌یافته و ۸۰ میلیارد تومان از آن نیز به‌زودی تامین خواهد شد و با توجه به شرایط جدید ارزی باید برآورد جدیدی از میزان منابع موردنیاز این طرح انجام شود.

پیشرفت فولاد و ذوب آهن ازنا به ۸۰ درصد رسید

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان گفت: اکنون پیشرفت فیزیکی این کارخانه بیش از ۸۰ درصد است که با توجه به اعتبار حقوقی آن و فعالیت مابقی اعضای هیات مدیره انتظار می رود مراحل شرکت سرمایه گذار تا پایان انجام شود.

محمدرضا صفی خانی افزود: دریافت دوباره تسهیلات از صندوق توسعه ملی و قسط بندی تسهیلات ارزی با شرایط مشخص (ماده ۲۰) از جمله مشکلات حل نشده در اجرای این طرح مهم است.

او افزود:‌ مشارکت با یک کارخانه بزرگ ملی برای راه اندازی این واحد به سرانجام رسیده بود، جلسات حقوقی و کارشناسی در سطح ملی برگزار، مباحث حقوقی حل شد که در آستانه انعقاد قرارداد مدیرعامل ذوب آهن دستگیر و شرایط تا حدودی مشکل شد.

به گفته او قرار بوده یک‌هزار میلیارد تومان با مشارکت جدید در فولاد ازنا سرمایه گذاری شود.

او تصریح کرد: ادامه اجرای طرح فولاد و ذوب آهن ازنا نیازمند تامین اعتبار مالی است که این مهم در رایزنی با سازمان گسترش و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در حال پیگیری است.

ادامه حیات فولاد ازنا در گرو تمدید دوران مشارکت

نماینده مردم درود و ازنا در مجلس شورای اسلامی در این خصوص می گوید: دوران مشارکت این طرح با بانک صنعت و معدن باید تمدید شود در غیر اینصورت هیچ کاری برای آن انجام نخواهد شد.

مجید کیانپور افزود:‌ دوران مشارکت فولاد و ذوب آهن ازنا در خصوص دریافت تسهیلات ارزی ( ۱۸۵ میلیون دلار) باید دست کم ۲ سال تمدید شود.( زمانی که بانک ها تسهیلاتی به تولیدکننده یا سرمایه گذار پرداخت می کنند در قراردادی بین آنها مقرر می شود مادامی که طرح در مدت زمان معین به مرحله تولید نرسیده، اقساط از سرمایه گذار دریافت نشود که به این روند دوران مشارکت می گویند).

او در خصوص مصوبه پرداخت تسهیلات ۸۵ میلیارد تومانی بانک ملت نیز گفت: بانک ملت همه کارهای تسهیلات را انجام داده اما پس از سه سال اندرخم کوچه اول هستیم و تاکنون یک ریال از این تسهیلات پرداخت نشده است.

کیانپور در ادامه گفت: همچنین به منظور استفاده از مزیت صندوق ذخیره ارزی برای این طرح باید ماده ۲۰ آن تعیین تکلیف شود.

کیانپور با اشاره به انصراف سرمایه گذار جدید طرح گفت: نباید به دلیل انصراف سرمایه گذار جدید به راحتی از فولاد و ذوب آهن ازنا گذشت. بنابراین طرح به سرمایه گذار سوم نیاز دارد و باید از طریق ایمیدرو با بانک صنعت و معدن تکلیف شود.

او ادامه داد: چنانچه پیگیری های جدی برای فولاد و ذوب آهن ازنا صورت نگیرد، سرنوشت این طرح به طرح های دیگر تبدیل شده و ابزار و امکانات نصب شده فروخته می شود و در عمل نمی توانیم قدمی برای این طرح برداریم.

ماده ۲۰ چیست؟

مفاد ماده (۲۰) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور در ارتباط با بدهکاران ارزی از محل حساب ذخیره ارزی بوده و بر همین مبنا آیین نامه اجرایی مربوطه و اصلاحیه های آن تهیه و تدوین و به تصویب هیات محترم وزیران رسیده است.

در ماده ۲۰ قانون مذکور آمده است، دولت موظف است نسبت به تعیین تکلیف نرخ و فرآیند تسویه بدهکاران ارزی از محل حساب ذخیره ارزی به دولت به نحوی که زمان دریافت ارز، زمان فروش محصول یا زمان تکمیل طرح(حسب مورد)، نوع کالا(نهائی، واسطه ای یا سرمایه ای) وجود یا نبود محدودیتهای قیمت گذاری توسط دولت و رعایت ضوابط قیمت گذاری و عرضه توسط دریافت کننده تسهیلات، وجود یا نبود منابع ارزی در زمان درخواست متقاضی لحاظ شده باشد، ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این قانون اقدام کند.

دولت اعلام کرده بدهکاران حساب ذخیره ارزی که اقدام به تعیین تکلیف بدهی خود کنند، مشمول استفاده از مزایای مندرج در آیین نامه اجرایی ماده ۲۰ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر خواهند بود.

سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیارد تومانی ایمیدور در فولاد ازنا

استاندار لرستان نیز با تاکید بر استقبال استان از مشارکت ایمیدرو در احداث مجتمع فولاد و ذوب‌آهن ازنا می گوید:‌ در ادامه پیگیری مشکلات صنایع و واحدهای تولیدی استان با دکتر خداداد غریب‌پور معاون وزیر و رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) رایزنی شده است.

سید موسی خادمی بیان کرد:‌ در این نشست، نحوه مشارکت سازمان گسترش و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) در مجتمع فولاد و ذوب‌آهن ازنا بررسی شد و انتظار می رود با توجه به مساعدت استان برای فراهم کردن شرایط حضور این شرکت، فعالیت ایمیدرو در مجتمع فولاد و ذوب آهن ازنا محقق شود.

او تصریح کرد: سرمایه گذار با کمبود منابع روبه رو شده و از طرفی بیش از این برای بانک عامل توجیه اقتصادی ندارد که وام بدهد بنابراین بانک پیشنهاد داده فرد حقیقی یا حقوقی با سرمایه گذار شریک شود و سهم آورده را تامین کند.

خادمی گفت: بنابراین ما با ایمیدرو هماهنگ کردیم تا ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری کرده و از محل فروش محصولات درآمد کنند که این مهم تا مراحل مقدماتی توافق سه جانبه پیش رفت اما سرمایه گذار اصلی دچار مشکل حقوقی شده است.

استاندار لرستان تاکید کرد:‌ راه نجات فولاد ازنا این است وزارت صنعت، معدن و تجارت ایمیدور را موظف به سرمایه گذاری در این طرح کند .

حال باید دید مجتمع فولاد و ذوب‌آهن ازنا که قرار است در فاز نخست با ظرفیت تولید ۱.۲ میلیون تن ورق فولادی در سال و در فاز دوم با ظرفیت تولید ۷۰۰ هزار تن شمش فولادی به بهره‌برداری برسد همچنان می تواند در آتش بی پولی مقاومت کند و با استحکام پولادین خود به سرانجام برسد؟