کتاب «جنون دارد این دوچرخه» ایرج ضیایی منتشرشد

به گزارش روابط عمومی انتشارات سیب سرخ، ایرج ضیایی درباره این مجموعه شعر گفت:کتاب «جنون دارد این دوچرخه» دربرگیرنده 16 شعر بلند از نیمه دهه ۴۰ تا دهه 90 است وتعدادی ازاین شعرها در گزینه اشعار، تعدادی در نشریات و تعدادی برای نخستین بار در کتاب «جنون دارد این دوچرخه» منتشر شد.

او افزود: قدیمی ترین شعراین مجموعه به نام «شب های شمالی من» به سال ۱۳۴۷ تعلق دارد، از دفتری به نام «شمالی ها» که آن دفترهمراه با دفتری به نام «ترکیب های حضوری» به دلایل مختلف هرگز به چاپ نرسید وتنها شعرهای محدودی ازآن دفترها به جای ماند که شعر بلند «شب های شمالی من» از آن جمله است. این شعر که در سه بخش سروده شده وتنها بخش نخست آن درسال ۱۳۵۰ درآیندگان ادبی چاپ منتشر شد. متن کامل این شعر برای نخستین بار دریک کتاب منتشر می شود.

ضیایی ادامه داد: شعر«باید از دنیا پیاده شوم» درسال 1353 سروده ونخستین بار درهمان سال به همت منوچهر آتشی در مجله تماشا منتشرشد. شعر«یک تف یک صدا» نیزدرسال ۱۳۵۳ سروده شد وهمان سال درآیندگان ادبی که زنده یاد احمد میرعلایی با این ضمیمه همکاری داشت منتشرشد. این شماره آیندگان ادبی را گم کردم واین شعررا از دست دادم. چند دهه درحسرت خواندن دوباره این شعربودم تا این سه سال پیش به پیشنها دوستی به کتابخانه ملی مراجعه کردم و به همت یکی از کارکنان بخش نشریات موفق به پیدا کردن این شعر شدم.

او افزود: تاریخ سرایش شعر«مارلیک» که برای نخستین دراین مجموعه منتشر شده به سال ۱۳۶۲ بر می گردد. شعری دربرگیرنده افسانه ها و اسطوره منطقه شرق گیلان. این شعرزبانی متفاوت با دیگرشعرهای این مجموعه دارد. زبانی فشرده، با ضرباهنگی تند وتصاویری کوتاه تا حد یک یا دو واژه وپرازاشیای عهد عتیق، چون مکان اتفاق افتادن حکایات و روایت ها عهد عتیق است.

به گفته ضیایی؛ تپه مارلیک یا همان چراغعلی تپه که قدمتی چند هزار ساله دارد، نخستین بار در دهه40 به همت باستان شناسان ایرانی کاوش شد وابراهیم گلستان فیلمبرداری و فروغ فرخزاد عکاسی این کاوش را به عهده داشتند.این تپه درارتفاعات کوهستان های دیلمان و درفک قرار دارد و متاسفانه در حوالی سال های ۵۶ و ۵۷ تپه توسط مردم مورد غارت قرار گرفت.

او افزود:اما شعر بلند «جنون دارد این دوچرخه» که نامش را به کتاب تحمیل کرده از لونی دیگراست. فراموش نکنم که پشت 90درصد شعرهای من داستان ها و حکایت هایی جا خوش کرده که خود داستان دیگری است وآدم ها و حوادثی واقعی درآنها نقش و حضور دارند. برای نمونه همین شعر دوچرخه بخش عظیمی از زندگی و خاطرات خانوادگی من را دربرگرفته که هنوز فکر می کنم نوستالژی خفته دراین شعر ناتمام مانده است.

شاعر مجموعه«حرکت ناگهانی اشیاء» ادامه داد: من نوجوانی ام در تالش با این دوچرخه ی پدر سپری شده است. پدرم با این دوچرخه روسی دوچرخه سواری را به من یاد داد وتا ۱۲ سالگی و قبل از فروش این دوچرخه درخیابان های تالش دوچرخه سواری می کردم، دوچرخه فروخته شد اما من همچنان دررویاهایم سواربر دوچرخه پدر به سفرهای دور و دراز می روم. در سال ۱۳۹۵ این دوچرخه بر صفحه کاغذ ظاهر شد و سفر ذهنی من هم با آن شکل گرفت.

او ادامه داد:یا شعر«فرقی نمی کند» که تاریخ سرایش آن به سال 1372 بازمی گردد، حکایت دوچرخه سازی است که من وهمسرم درطول سال های اقامت مان دراصفهان به مدت یک سال درسال ۱۳۵۷ مستاجر او بودیم. مردی محجوب و نازنین وعاشق خانواده که حضورش در این شعر ادای دینی است به او.

ضیایی درباره چرایی انتشار شعرهایش گفت:شعرهای بلند ازنظر فرم و محتوا و کنترل آن برای پراکنده نشدن سوژه اهمیت دارد. شعربلند به نوعی توانایی شاعر را محک می زند. من در دهه 70 پس از چاپ سه کتاب به تعریفی از شعر رسیدم که بخشی از این تعریف به شعر بلند و منظومه هایم برمی گردد از جمله منظومه منتشر شده «مراثی محله های مرده» و منظومه منتشر نشده «آسمان خاموش است».

به گفته ضیایی؛ شعر، بازپس گیری آن چیزی است که دراشیا و امور پنهان شده است. برملاکردن این مستوره ها به کمک روایت های خرد و کلان درشعرهای بلند و به ویژه درمنظومه ها این امکان را به وجود می آورد که از تونل بوم زیست و تاریخ ات عبور کنی، عبوری ناگزیر، چون اشیا و انسان ها نیازمند مکان هستند، انسان مکانمند نیازمند سکونت در زبان است. این سکونت به شاعرو شعرش هویت می بخشد.

ازایرج ضیایی تاکنون مجموعه شعرهای «حرکت ناگهانی اشیاء»،«سکوها خالی است»،«زیر پای همهمه»، «سبک نمی شود این وقت»،«همیشه کنارت یک صندلیِ خالی هست»،«این پرنده از دوران سلجوقیان آمده است»، «اندکی آسمان و کمی احوالپرسی»، «حرکت ناگهانی اشیاء»،«مراثی محله های مرده» و«جنون دارد این دوچرخه» تاکنون منتشر شده است